نظام حکمرانی عامل راندن نسل فرهیخته و نخبه ما است

هاتف‌خبر – علی‌اکبر صالحی وزیر پیشین امور خارجه‌ی جمهوری اسلامی درباره‌ی بحران مهاجرت که اینروزها به بدترین شکل ممکن خود را نشان می‌دهد، گفت: «سن مهاجرت به دانش‌آموزان و کودکستانیها رسیده است. با خروج هر نخبه، پنج میلیون دلار از کشور خارج می‌شود. از جوانان پرسیدیم، چرا می‌روید؟ گفتند می‌خواهیم در ایران نباشیم.»
به گزارش «هاتف‌خبر» از مطلبی که «فرارو» از جریان یک نشست علمی درباره‌ی موضوع مهاجرت، بازتاب داده، صالحی بر لزوم توجه به مخاطرات مهاجرت بی‌برنامه‌ی نخبگان تاکید کرده و گفته است: «ایرانیان خارج کشور را نمی‌شود با بخشنامه جذب کرد و یا همچنین نمی‌شود با بخشنامه بگویم عزیزان نروید یا عزیزان بازگردید.»
همچنین رضا صالحی امیری وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در همین باره گفته است: «نظام حکمرانی عامل رانش نسل فرهیخته و نخبه ما است. مسوولان باید خجالت بکشند که آمار را در اختیار پژوهشگران نمی‌گذارند. نسل استارت‌آپی و مدیریتی فرار را بر قرار ترجیح داده‌اند؛ ۶۰ درصد ترجیح می‌دهند مهاجرت کنند.»
وی در بخشی دیگر از سخنانش افزود: «مهمترین مشکل ما دسترسی آماری است و مسوولان امر باید خجالت بکشند که آمار را در اختیار پژوهشگران نمی‌گذارند و باید از مراکز مهاجرپذیر آمار بگیریم که بین شش تا هشت میلیون آمار مهاجرتی را داریم. ما کمترین مهاجرت و بیشترین فرار نخبگان را داریم و باید پاسخ داد چرا فرار نخبگی صورت می‌گیرد؟ علت را در بیان مساله‌ی حکمرانی معیوب دانستیم.»
بر اساس آمار‌های صالحی امیری، میل مهاجرت بین دانشجویان در سال ۱۴۰۱ به ۶۸ درصد رسیده است. عددی که زنگ خطری بزرگ را برای جامعه‌ی علمی کشور به صدا در می‌آورد.
مدتی پیش نیز، مصطفی زمانیان رئیس مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری در همین زمینه گفته بود: «وضعیت مهاجرت از ایران نسبت به گذشته فرق کرده است. مهاجران فقط برای اینکه ایران نباشند، مهاجرت می‌کنند.»
رصدخانه‌ی مهاجرت ایران با توجه به محاسبات بانک جهانی و یونسکو، رقمی تخمینی برای هزینه‌کرد عمومی برای هر مهاجر ایرانی محاسبه کرده است.
بر اساس این گزارش، دولت برای هر فرد متولد ۱۳۷۶ تا پایان مقطع کارشناسی حدود ۳۷ هزار دلار هزینه‌ی آموزش عمومی و حدود هشت هزار دلار هم هزینه‌ی سلامت داشته که در مجموع یعنی برای یک مهاجر ایرانی با مقطع کارشناسی حدود ۴۵ هزار دلار هزینه‌ی عمومی صورت گرفته است.

«روزنامه‌ی اعتماد» هم به نقل از یک منبع آگاه نوشت: «تا نیمه‌ی اول امسال و نسبت به سال ۱۳۹۷، تعداد درخواست پزشکان برای دریافت گواهی حرفه‌یی CGS حدود ۲۰۰ درصد افزایش یافته است.»
CGS مدرکی برای تایید حسن صلاحیت علمی و شغلی اعضای جامعه‌ی پزشکی است و در بسیاری از کشور‌های جهان، شرط اشتغال پزشکان مهاجر، ارائه‌ی این گواهی حرفه‌یی است.
با توجه به افزایش موج مهاجرت و کاهش سن مهاجرانی که با اهدافی مختلف و گوناگون به دیگر کشور‌ها سفر می‌کنند پرسشهایی مطرح است از جمله اینکه با توجه به میزان بسیار زیاد مهاجرتها، آینده‌ی کشور و شرایط برای آنان که رفتند و آنهایی که ماندند چگونه خواهد بود؟
سعید معیدفرد به این پرسش چنین پاسخ می‌دهد: «مهاجرت در شرایطی از مکانی به مکان دیگر رخ می‌دهد که فاصله‌ی بین این دو مکان، زیاد می‌شود. این فاصله می‌تواند اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی باشد. در عین حال فردی که تصمیم به مهاجرت می‌گیرد باید مسیری را که از مکانی به مکان دیگر انتخاب کرده و هزینه‌های احتمالی این مهاجرت را در نظر داشته باشد؛ این هزینه‌ها هم صرفاً مادی نیست و می‌تواند شامل درگیری با غربت، مشکلات مسیر مهاجرت و مشکلات احتمالی در مبداء و مقصد شود.»

وی می‌افزاید: «فردی که مهاجرت می‌کند، ممکن است درگیر استیصال هم باشد و مطلع نباشد در مسیر رفتن با چه مشکلاتی روبه‌رو خواهد شد. همه‌ی اینها برای افرادی است که برای مهاجرت تصمیم قطعی می‌گیرند.»
معید فرد ادامه می‌دهد: «آنچه که هم‌اکنون از خلال مطالعات و نظرسنجیها به دست می‌آید، نشان می‌دهد که بخشی مهم از پدیده‌ی مهاجرت، معطوف به انگیزه‌های رفتن است. گاهی فرد از مبدا دلزده شده و در رویای رفتن از اینجا است. گاهی اوقات هم فرد، به جایی که می‌خواهد برود فکر می‌کند و گاهی هم نه و فقط می‌خواهد برود اما به هر کجایی که بشود.»
در باره‌ی وضعیت مهاجرت از ایران می‌توان گفت همه‌ی این موارد قابل مشاهده است.