هاتف‌خبر – یکی از جلوه‌گاه‌های تحقق آرمانهای انقلاب مشروطه وجود روزنامه‌ها است که مبارزان سیاسی، مصلحان اجتماعی، فرهنگدوستان، و ادیبان از اهداف و اندیشه‌های اصلاحی خود در آنها نوشته‌اند.
هاتف‌خبر – یکی از جلوه‌گاه‌های تحقق آرمانهای انقلاب مشروطه وجود روزنامه‌ها است که مبارزان سیاسی، مصلحان اجتماعی، فرهنگدوستان، و ادیبان از اهداف و اندیشه‌های اصلاحی خود در آنها نوشته‌اند. در این زمینه نیز گیلان هم موطن روزنامه‌نگاران بنامی چون افصح‌المتکلمین، سیداشرف‌الدین حسینی، حسین کسمایی و… است و هم محل نشر روزنامه‌های مهم و تأثیرگذار همچون خیرالکلام، نسیم شمال، جنگل و… بود. هم‌اکنون که یکصد و اندی سال از انقلاب مشروطه می‌گذرد، بازخوانی و پژوهش در آرای انقلابیها و موافقان و مخالفان آنها ضروری است و به سبب تأخیر در مراجعه به مستندات، بلکه حیاتی به نظر می‌رسد. به همین منظور نشست علمی «یادمان ۱۱۰ سالگی روزنامه‌های نسیم شمال و خیرالکلام» به همت پژوهشکده‌ی گیلانشناسی و با همکاری موسسه‌ی فرهنگی معیار سخن صبح روز دوشنبه ۲۰ شهریور ماه امسال در «تالار اجتماعات دکتر رحمدل پژوهشکده‌ی گیلان شناسی» برگزار شد. دکتر سیدهاشم موسوی رئیس پژوهشکده‌ی گیلانشناسی دانشگاه گیلان در این همایش از جمله اهداف برگزاری نشست را توجه به هویت تاریخی و فرهنگی مطبوعات در گیلان دانست و به مروری بر تاریخچه‌ی پژوهشی مطبوعات پرداخت و از بزرگان این بخش نیز قدردانی نمود. رئیس پژوهشکده‌ی گیلانشناسی دانشگاه گیلان توجه به جزیی‌ترین و معمولی‌ترین مسائل روزمره‌ی زندگی مردم را خصلت اصلی شعر مشروطه دانست و گفت: صاحب جریده‌ی نسیم شمال با وجود آنکه طنزپرداز بود اما همواره به قلمرو فرهنگ و اخلاق وفادار ماند. وی بررسی آثار بزرگانی چون افصح‌المتکلمین و اشرف‌الدین را از نظر شناخت فرهنگ عامه‌ی آن دوران، بسیار حائز اهمیت دانست. فرید قاسمی نویسنده و پژوهشگر مطبوعات، هم در این برنامه سخنان خود را با یادی از زنده‌یاد فریدون نوزاد و کتاب ارزشمند وی «تاریخ جراید گیلان» آغاز نمود. وی زمان انتشار روزنامه‌های نسیم شمال و خیرالکلام را بسیار پرفروغ و پرتنش خواند و گفت: پرفروغ از آن جهت که ۷۰ سال از تاریخ مطبوعات ایران و ۱۳۰ سال از تاریخ مطبوعات فارسی در جهان می‌گذشت و پرتنش از آن رو که حاکمیت وقت غافل از وضع موجود بوده و شاهد توقیف مطبوعات و حمله به دفتر نشریه‌ها به وسیله‌ی حاکمیت مستبد بودیم و در مجموع سالی پر از تنش و دغدغه برای روزنامه‌نگاران و فعالان مطبوعاتی بود. قاسمی در ادامه به رده‌بندی فعالان اجتماعی و تشریح اندیشه‌های صاحبان جراید در ۱۱۰ سال گذشته از منظرهای متعدد پرداخت و برجسته‌ترین آنها را تقسیم‌بندی افراد به موافق اطلاع‌رسانی و تغییر در وضع موجود و مخالف آگاهی و آزادی دانست. وی در ادامه به مقایسه‌ی ویژگیهای قلمی و شخصیتی صاحبان جراید نسیم شمال و خیرالکلام پرداخت و تاکید کرد: با وجود اینکه در متون دانشگاهی صوراسرافیل را پیشگام در ساده‌نویسی می‌دانند اما به نظر من ساده‌نویسی نوشتار نسیم اصلاً قابل مقایسه با صوراسرافیل نیست و همین موضوع هم موجب شده بود تا مردم اشعار جریده‌ی نسیم شمال را حفظ کنند و به صورت ضرب‌المثل در محاوره‌ها بهکار ببرند. در ادامه هم دکتر فاروق خارابی موسس رشته‌ی علوم اجتماعی در دانشگاه گیلان، به ایده‌های انقلاب مشروطه که متأثر از روزنامه‌های مشروطه بود اشاره کرد و افزود: روزنامه‌ها در این دوره متفاوت از گذشته بودند زیرا هدف آنها اصلاح جامعه و وضع موجود بود و برخلاف گذشته به دنبال نفع شخصی نبودند. وی نکته‌ی حائز اهمیت در نسیم شمال را پرداختن و دفاع از حقوق زنان و کودکان دانست و تاکید کرد: نسیم شمال جای خالی ادبیات اجتماعی در ایران را پر کرد و این عمده‌ترین دلیلی است که می‌بینیم زنها و دخترها و حتی بیسوادها نسیم شمال را می‌خرند و از باسوادها می‌خواهند که برایشان بخوانند. در پایان این برنامه نیز از احمد اداره‌چی نویسنده و پژوهشگر گیلانی به پاس یک عمر فعالیت مطبوعاتی وی و کسی که در سال ۱۳۷۵ بهترین نسخه‌ی مجموعه‌ی آثار نسیم شمال را منتشر کرده است، قدردانی و تجلیل شد و هدایایی از طرف پژوهشکده‌ی گیلانشناسی، اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و مجمع اسلامی فرهنگیان به وی و سخنران میهمان استاد فرید قاسمی اهدا گردید. گفتنی است در این نشست، مستندی هم درباره‌ی تاریخچه‌ی مطبوعات گیلان ساخته‌ی حامد اریب و به یاد روزنامه‌نگار و نویسنده‌ی فقید گیلانی محمدتقی صالح‌پور و نماهنگ مطبوعات گیلان از آغاز تا پایان دهه‌ی نخست ۱۳۰۰ خورشیدی پخش شد.
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
