هنگامی که «اصفهان» جهانی می‌اندیشد؛«رشت» حتی در اندیشه‌ی استانی نیست!

    هاتف نیوز– سیدحسین ضیابری سیدین – به یقین بیشتر شهروندان شهر رشت این خبر را تاکنون شنیده‌اند که شبکه‌ی جهانی شهرهای خلاق یونسکو در آخرین نشست خود دو شهر «رشت» و «اصفهان» را به عنوان شهرهای خلاق جهان انتخاب کرده و به این ترتیب این دو شهر به جمع شهرهای خلاق جهان پیوسته‌اند.
انتخاب این شهرها از بین شهرهای 33 کشور جهان بر پایه‌ی تواناییهای شهرها در زمینه‌‌های صنایع‌دستی و هنرهای بومی، طراحی، فیلم، خوراک، ادبیات، رسانه و موسیقی صورت گرفته است که در این بین «اصفهان» به عنوان «شهر خلاق صنایع دستی و هنرهای بومی» و «رشت» به عنوان «شهر خلاق خوراک» در این فهرست قرار گرفته‌اند.
شبکه‌ی جهانی شهرهای خلاق، معتبرترین شبکه‌ی جهانی است که سال 2004 به وسیله‌ی یونسکو پایه‌گذاری شد. این شبکه، خلاقیت مردم را در کنار صنایع دستی، ادبیات، معماری و طراحی، رسانه، فیلم، موسیقی و خوراک به عنوان ویژگیهای شهر خلاق بررسی می‌کند. در حقیقت شهر خلاق از نظر یونسکو جایی است که هنر و تنوع فرهنگی به دلیل اهمیت و توانایی خاص آن مورد تشویق قرار می‌گیرد و افراد می‌توانند در زندگی روزمره‌ی خود از فعالیتهای خلاق بهره‌مند شوند.
بر پایه‌ی استانداردهای یونسکو، نوآوری و توانمندیهای شهروندان در توسعه‌ی پایدار شهری از ویژگیهای شهرهای خلاق جهان است.
ایرینا بوکووا مدیرکل یونسکو در اجلاسی که به انتخاب دو شهر کشورمان به عنوان شهرهای خلاق یونسکو منتهی شد، درباره‌ی این انتخاب می‌گوید: شهرهای مختلف با پیوستن به شبکه‌ی شهرهای خلاق متعهد به همکاری و مشارکت به منظور اشتراک‌گذاری بهترین شیوه‌ها برای توسعه‌ و گسترش مشارکت در زندگی فرهنگی و ادغام فرهنگ در استراتژیها و برنامه‌های توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی می‌شوند.
دکتر شیدا مهنام نماینده‌ی ایران در کمیسیون علوم اجتماعی یونسکو و رئیس اداره‌ی علوم اجتماعی و انسانی کمیسیون ملی یونسکو ـ ایران نیز با اشاره به اینکه شبکه‌ی شهرهای خلاق یعنی شهرهایی که در یکی از پنج حوزه‌ی «صنایع دستی»، «معماری»، «خوراک‌پزی»، «هنر» و «موسیقی» ویژگی خاصی داشته باشند و به نوعی مشخصه‌ی متمایزکننده‌یی از دیگر شهرها در کشورهای دنیا داشته باشند، می‌گوید: یونسکو از سال ۲۰۰۲ تصمیم گرفت این شبکه را راه‌‌اندازی کند و از سال ۲۰۰۹ این اتفاق افتاد.
وی می‌افزاید: متاسفانه ما با وجود شهرهای بسیاری که داریم و می‌توانستیم وارد این شبکه شویم، اما از بین شهرداریها، خیلی همکاری گسترده نداشتیم و به جز «شهرداری اصفهان» که در زمینه‌ی «صنایع دستی» و «شهرداری رشت» که در زمینه‌ی «خوراک‌پزی» پرونده دادند شهری دیگر به ما مراجعه نکردند و ما هم دوستانمان در این دو شهر را راهنمایی کردیم و بالاخره این کار به نتیجه رسید.
وی درباره‌ی تاثیرات این اتفاق بر جذب گردشگر می‌گوید: نکته‌یی که از این پس مهم است و باید همه‌ی شهروندان به آن توجه داشته باشند، فرصتی است که در اختیار این دو شهر مهم کشور قرار گرفته است.چون نام این دو شهر(رشت و اصفهان) از این پس در سایت رسمی یونسکو قرار می‌گیرد و افزایش اطلاعات درباره‌ی آنها، قطعاً می‌تواند در صنعت توریسم شهرهای گفته شده، تحول به حساب بیاید و ما می‌توانیم ظرفیتهایمان در بخشهای دیگر را هم در کنار این بخش قرار دهیم.
با شرایط گفته شده علی‌رغم اینکه مدتی است از این گزینش می‌گذرد و در حالی که «مدیریت شهری اصفهان» سخت در تلاش است تا از ظرفیت موجود بیشترین بهره را برای جهانی شدن این شهر ببرد اما گویا شورانشینان شهرمان چندان از این اتفاق راضی و خرسند نیستند.
مخالفت با سفر شهردار کلانشهر رشت به پارمای ایتالیا و همچنین پکن نمونه‌هایی از بروز این ناخرسندی است در حالی که مدیریت شهری اصفهان این فرصت را مغتنم دانسته و تلاش می‌کند این شهر را از نظر برخورداری از صنایع دستی و هنرهای مردمی به عنوان عضو رسمی این شبکه‌ی جهانی به خوبی در جهان جا بیندازد.
در حقیقت قابلیتهای فراوان اصفهان در زمینه‌ی فرهنگ و هنر، با ثبت این شهر به عنوان شهر خلاق به مدیریت شهری آن این فرصت را داده تا «اصفهان» را در زمره‌ی شهرهای خلاق جهان به خوبی بشناساند.
شهردار اصفهان در این زمینه با اشاره به اینکه اصفهان در مدیریت شهری، به دنبال تغییر نگاه از رویکردی کالبدی به نگاهی خلاق است، می‌گوید: هما نگونه که در بیانیه‌ی یونسکو آمده بود، خلاقیت به عنوان موتور محرک توسعه‌ی پایدار شهری همراه مشارکت اجتماعی و چالاکی فرهنگی می‌تواند آینده‌یی متعالی برای شهرهای خلاق به ارمغان آورد، از این رو مدیریت شهری با پیگیری ثبت اصفهان در شبکه‌ی جهانی شهرهای خلاق و همچنین ایجاد مرکز خلاقیت و نوآوری در شهرداری این شهر، نخستین گامهای موثر را در این زمینه برداشته است.
مهدی جمالی‌نژاد همچنین می‌افزاید: به زودی برنامه‌های مدیریت شهری برای این رخداد مهم جهانی اعلام می‌شود.
همچنین شهرداری اصفهان با شرکت در اجلاس جهانی سخت تلاش می‌کند تا از فرصت ارتباطات بین شهرهای خلاق جهان استفاده نماید و «اصفهان» را به عنوان شهر خلاق صنایع دستی به خوبی مطرح کند.
اما در دیگر سو انتخاب شهر «رشت» به عنوان «شهر خلاق خوراک جهان» تاکنون در این شهر و حتی مدیریت استان چندان مورد توجه قرار نگرفته است در حالی که می‌توان از این فرصت برای جهانی شدن شهرمان بهره‌ برد.
هنوز خبر مخالفت شورای شهر رشت با سفر کاری شهردار این شهر به ایتالیا و شرکت در نخستین نشست تخصصی شهرهای عضو شبکه‌ی خلاق خوراک‌شناسی یونسکو و هیجدهمین نمایشگاه بین‌المللی خوراک در شهر پارمای ایتالیا کاملاً برای شهروندان این شهر توجیه نشده بود که خبر مخالفت اعضای شورا با حضور شهردار کلانشهر رشت در مجمع عمومی شهرداران آسیایی بار دیگر رنجش همگانی در شهر ایجاد کرد و علی‌رغم اینکه یکی از اعضای همین شورا خبر داده بود که چهار نفر از ایران برای شرکت در این نشست دعوت شده‌اند و آنها شهردار اصفهان، شهردار رشت، مدیر کل شرق آسیا و مدیر کل امور بین‌الملل وزارت امور خارجه هستند، اما شهردار رشت از هواپیمای پکن باز ماند.
برای آگاهی بیشتر خوانندگان باید گفت که در اجلاس سال 2007 مجمع پارلمانهای آسیایی در تهران، پیشنهاد تشکیل نهادی برای همگرایی هر چه بیشتر شهرهای آسیایی از طریق مشارکت شهروندان و مدیریت شهری، به وسیله‌ی محمدباقر قالیباف مطرح شد و روسای پارلمانهای آسیایی نیز در بیانیه‌ی پایانی اجلاس بر ضرورت عملی آن تاکید کردند.
پس از آن نخستین اجلاس شهرداران آسیایی با ابتکار عمل شهردار تهران و پشتیبانی مجلس شورای اسلامی، وزارت امور خارجه و مجمع مجالس آسیایی(APA) با شرکت 160 مقام از 33 کشور آسیایی و برخی دیگر از شهرهای دوست و خواهرخوانده‌ی تهران و هیاتهایی از نمایندگان سازمانهای بین‌المللی(سازمان ملل متحد، اروپا، اکو، آسه‌آن، اوراسیا، اتحادیه‌ی شمال آفریقا) آبان ماه 1387خورشیدی (نوامبر2008 میلادی) در محل برگزاری همایشهای بین‌المللی«برج میلاد» با موفقیت کامل برگزار شد.
حاصل اهتمام و تبادل نظر شهرداران و هیاتهای شرکت‌کننده در اجلاس تهران که بر مبنای منافع مشترک، تعمیق و گسترش ارزشهای مشترک در آسیا گرد هم آمده بودند، تدوین و تصویب بیانیه‌ی پایانی نخستین اجلاس، تشکیل مجمع شهرداران آسیایی و تاسیس دبیرخانه‌ی دائمی مجمع در تهران، بود.
قرار بر این شد ریاست مجمع شهرداران آسیایی به صورت دوره‌یی هر دوسال یکبار تغییر کند. ریاست مجمع بر عهده شهردار برگزارکننده‌ی اجلاس است که از سال 2008 تا 2011 ریاست مجمع بر عهده‌ی دکتر محمدباقر قالیباف شهردار تهران، از سال 2011 بر عهده‌ی شهردار استانبول دکتر قدیر توپاش و در سومین اجلاس مجمع شهرداران آسیایی در بانکوک ریاست مجمع به شهردار بانکوک تفویض شد.
پس از برگزاری اجلاس موفق شهرداران آسیایی در آذرماه 1387 در تهران، دکتر قالیباف در حکمی محمد خدادادی را به عنوان رئیس مجمع شهرداران آسیایی منصوب نمود تا فعالیتهای این مجمع به طور مستمر و گسترده‌تر با توجه به بند 15 بیانیه‌ی نهایی اجلاس مبنی بر دایر نمودن دبیرخانه ادامه پیدا کند.
این دبیرخانه می‌کوشد تا با استفاده از پتانسیلهای موجود فعالیتهای خود را برای تعامل و همگرایی بیشتر شهرهای بزرگ آسیایی، در زمینه‌ی توسعه‌ی شهری و تحقق استانداردهای مناسب زندگی در سراسر آسیا ادامه دهد.
از اهداف مجمع شهرداران آسیایی هم می‌توان به ترویج فرهنگ تعامل و ارتقای همکاریهای مشترک بین شهرداریها، فراهم آوردن بستر مناسب برای توسعه‌ی متوازن و متعادل شهر و شهروند با تاکید بر کرامت انسانی شهروندان، ایجاد همگرایی فرهنگی و اجتماعی بین شهروندان شهرهای عضو و ارائه‌ی راهکارهایی برای مدیریت بهینه‌ی سرمایه‌گذاری برای دستیابی به توسعه‌ی شهری اشاره نمود.
شهرهای ارومیه، اصفهان، اهواز، تبریز، تهران، رشت، شیراز، قم، کاشان، کرج، کرمان، کرمانشاه، قزوین، مشهد و همدان در کنار شهرهای بزرگ آسیایی عضو این مجمع هستند.
نکته‌ی تاسف برانگیز اینکه ما داریم فرصتی مناسب و ایده‌آل را برای جهانی شدن «رشت» و مطرح شدن نام شهرمان در جهان با دعواهایی که هیچ لزومی ندارند، از دست می‌دهیم.
موضوعی که فاطمه قدیمی مدیر روابط عمومی و بین‌الملل شهرداری کلانشهر رشت را هفته‌ی گذشته در نشست با دست‌اندرکاران رسانه‌های گروهی به عنوان یک شهروند و نه به عنوان مدیر فنی و موتور محرکه‌ی ثبت «رشت» به عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی در یونسکو وادار به انتقاد کرد.
وی در بخشی از سخنان خود گفت: رشت نخستین شهر کشور و تنها شهر مسلمان جهان است که به عنوان شهر خلاق خوراک در یونسکو به ثبت رسیده و ما خیلی دوست داشتیم که فردا شب آقای شهردار عازم شهر پکن می‌شدند.
فاطمه قدیمی با ابراز تاسف از اینکه جای پرچم رشت روی میز اجلاسیه نبایستی خالی می‌بود، گفت: روز گذشته در این زمینه تماسهای تلفنی و ایمیلهایی دریافت کردم و با توجه به اینکه شهردار اصفهان در این کنفرانس حاضر می‌شد و از این فرصت استفاده می‌کرد هرگز نمی‌توانستم عدم حضور آقای شهردار را به موضوعات کشوری مرتبط کنم و تنها توجیه من این بود که در فرصت زمان باقیمانده نتوانستیم ویزا دریافت کنیم.
حالا بایستی نشست و کلاه خود را قاضی کرد که واقعاً و انصافاً ما چه چیز را داریم فدای چه چیز می‌کنیم؟
هر چند که ممکن است دستاورد یک سفر برای شهر رشت آنچنان عظیم نباشد که بتواند تحولی بزرگ ایجاد کند اما قطعاً ارتباطاتی که در چنین سفرهایی بین شهرداران شهرهای بزرگ ایجاد می‌شود به اسباب بزرگی‌کردن شهرمان می‌انجامد.
برقراری روابط فرهنگی، انجام رایزنی با مقامات شهرهای بزرگ آسیا و جهان، بهره‌گیری از تجارب دیگر شهرها در زمینه‌ها و موضوعات گوناگون مدیریت شهری، حفاظت از محیط زیست، مدیریت منابع و نیروی انسانی و… می‌تواند برای توسعه‌ی شهر رشت بسیار مفید و موثر باشد، در حالی که شهرهای دیگر به این فرصتهای جهانی می‌اندیشند، ما به اختلافاتمان می‌اندیشیم.