مدیر مسوول نشریه‌یی که در شهر انتشار نشریه‌اش ناشناخته است!

یادی از شمس الدین صالحی برغانی، معروف به سید اشرف الدین حسینی ؛
مدیرمسئول نشریه فکاهی ادبی نسیم شمال در شهری که نشریه اش را منتشر می کرد؛ ناشناخته است
اینجا رشت است، شهری که اولین جرقه های مشروطه خواهی در آن زده شد. در آن دوران، رشت حال و هوای دیگری داشت. چرخ مشروطه بر صفحات نشریات مشروطه خواهان می چرخید. ولی در رشت خالقِ نشریه فکاهی ادبی نسیم شمال را کمتر می شناسند.
در رشت هیچ خیابان و بلواری به نام نسیم شمال نامگذاری نشده است
شمس الدین صالحی برغانی معروف به سید اشرف الدین برآمده از خاندان با نفوذ برغانی قزوینی است که قرنها در قزوین امام جمعه بوده اند. زندگی این مرد ادیب و مشروطه خواه همچنان ناشناخته مانده است. رشت شهری بود که شمس الدین را 6 سال پذیرا شد بعد از آنکه از خاندان پدری برید. در رشت بود که زنی اختیار کرد و نشریه فکاهی ادبی اش را با حمایت محمد ولی خان تنکابنی منتشر کرد. شهری که مردمش او را سید اشرف الدین حسینی می نامیدند. اما این روزها در رشت نیز نسیم شمال در حوادث تاریخی گم شده است.
از احوال کودکی و جوانی او کمتر می نویسند. ماهنامه گیله وا در شماره 10 خود (سال 1371 )می نویسد: «وی در قزوین متولد شده و در شش ماهگی یتیم شده است. در جوانی به عتبات رفته و بعد شور میهن پرستی او را به ایران می کشاند و پس از تحصیل علوم دینی در تبریز، در رشت اقامت می گزیند.»
مهدی نورمحمدی، پژوهشگر تاریخ قزوین ، نظرات جدیدی درباره ی زندگی او منتشر کرده و دلایل مهاجرت وی به رشت و تحولات فکری او را اینگونه شرح می دهد: « اين كه برخى ، نسيم شمال را گيلانى دانسته‏اند، بدين سبب است كه وى در 35 سالگى از قزوين به رشت رفت و 6 سال در آن جا ماند . آغاز فعاليت‏هاى مطبوعاتى وى در رشت سبب شد كه به گيلانى معروف گردد. دليل ديگر اين بود كه در بالاى هر شماره روزنامه اش ، اين بيت حافظ به صورت ثابت چاپ می شد: (خوش خبر باشی ای نسیم شمال / که به ما می رسد زمان وصال)
عده‏اى به خاطر كلمه نسيم شمال،گمان كرده‏انداشرف‏الدين،گيلانى بوده است.»

وی ضمن تحلیل اشعار نسیم شمال و گفتگو با بازماندگان این خاندان از جمله احمد صالحی شهیدی ، می افزاید: « خاندان برغانى كه امروزه به نام خانوادگى شهيدى و صالحى شهيدى معروفند، با بيش از چهار قرن سابقه، يكى از قديمى‏ترين سلسله‏هاى علمى شيعه محسوب مى‏شوند. از اين خاندان، مجتهدين متعددى برخاسته اند. نماد مبارزه با فرقه بابيه در دوره قاجار، ملا محمدتقى برغانى است كه در سال 1263 قمرى ، به دست گروهى از بابيان متعصب در محراب مسجد خود به شهادت رسيد و به شهيد ثالث معروف شد. او پدربزرگ نسیم شمال بود.»
نام واقعی نسیم شمال شمس الدین برغانی است
نور محمدی تصریح می کند: « پس از شهید ثالث ابتدا آقا محمد پسر ارشد و سپس عبدالله دومین پسر با حکم ناصرالدین شاه به عنوان امام جمعه ی قزوین منصوب می شوند. عبدالله برغانى پدر اشرف‏الدين در سنين پيرى، با زنى سيده به نام زهرا خانم ازدواج كرد كه ثمره اين وصلت پسری است به نام شمس‏الدين .»
وی ضمن قرائت اشعاری از نسیم شمال به یتیم شدن وی در شش ماهگی و سید نبودن پدر و سید بودن مادر اشاره و می افزاید: «با توجه به فوت پدر نسیم در 1289 قمری، تاريخ تولد او محرم يا صفر سال 1289 قمرى مطابق 1250 يا 1251 خورشيدى است.»
مصیبت های وارده بر نسیم در کودکی و تصاحب ملکی که پدر برای او و مادرش ارث گذاشته بود توسط برادر بزرگتر و امام جمعه وقت ، از مواردی است که نورمحمدی به آن صحه می گذارد و بیان می دارد: « مادر وی بعد از مدتی با سید احمد قزوینی ازدواج می کند و احمد تا 5 سالگی سرپرستی او را می پذیرد. مادر هم بخاطر بی مهری خاندان همسر، نام شمس الدین را به اشرف الدین تغییر می دهد.»

نورمحمدی بیان می دارد: « شیخ محمدتقی، اشرف الدین را در 5 سالگی از مادر گرفته و برای تحصیل علوم دینی به مدرسه صالحیه می فرستد. در حدود سال 1266 خورشيدى، ميرزا على‏نقى برغانى نوه مؤسس مدرسه صالحيه كه متولى موقوفات جد خود در ايران و عراق بود جهت بازديد، از كربلا به قزوين آمد و با شاگردان مدرسه و از جمله اشرف‏الدين آشنا می شود. او پس از اطلاع از استعداد فراوان و پيشرفتهای وی، اشرف‏الدين 16 ساله را با خود به حوزه‏هاى عتبات عاليات می برد.»
نورمحمدی از شرح حال وی در عتبات اینگونه می گوید: « بعد از 5 سال، به دلیل بیماری مادر، اشرف الدین در 21 سالگی به قزوین برمی گردد. فوت مادر و جفای برادران موجب شد او به سمت تبریز برود. هرچند در میانه راه به زنجان رفته و در اين شهر از ميرزا ابراهيم مسگر زنجانى ، عرفان و حکمت و ریاضیات می آموزد. پس از آن به تبریز و بعد به رشت می آید.»
وی به نقل از نوشته های عارف قزوینی از حمایت های ملك‏التجار رشتى در سالهای 1278ش از نسیم ذکری به میان می آورد و از سخنان احمد برغانی، استنباط می کند که نسیم براى دومين بار، حدود سال 1324 قمرى ( برابر با 1284 خورشيدى) یعنی مدت کوتاهی قبل از استبداد صغیر به رشت آمده است.
نسیم شمال سید نبوده است
وی درباره عمامه سیاه بسر کردن نسیم بی آنکه نسبش سید باشد، می گوید: «اشرف‏الدين به دليل بيزارى از خانواده پدرى، همواره سعى در كتمان اصل و نسب خود داشت، به همين خاطر ادعاى سيادت كرد و در اين راه، بوسیله سید بودن مادر و ناپدری خود تلاش کرد، هویتی مستقل برای خود ایجاد نماید..»
نورمحمدی افزود: البته عمامه سیاه بسر کردن او در معابر قزوین -که همگی خاندان وی را می شناختند- موج جدیدی علیه او ایجاد و باعث عصبانيت شديد محمدتقى امام جمعه شد، به طورى كه او را مورد عتاب قرار داد و اشرف‏الدين در جواب او می گفت: «من با پدرم كارى ندارم، مگر مادر من سيد نيست؟ من انتساب به مادر خواهم كرد! مگر حضرت محمد (ص) اولاد ذكورى داشت؟ تمام سادات، فرزند حضرت فاطمه (س) هستند، و… .»
وی می افزاید: «همین تغيير وضع و هجمه علیه نسیم عاملی شد که او به تبریز و سپس به رشت سفر کند. نسیم در تبریز و گیلان و تهران حرفی از نسبش نمی زند و تا آخر عمر، اين راز بزرگ را مخفى نگه می دارد. »

لزوم نصب تندیسی از نسیم شمال در رشت
روز خبرنگار نزدیک است. چه خوب است، خانه مطبوعات گیلان به پاس فعالیت های این مبارزه مشروطه خواه که همراه دیگر مشروطه خواهان سلاح به کمر بست و در فتح قزوین و تهران شرکت جست طرحی در راستای شناساندن این مرد بزرگ به شورای شهر ارائه دهد.
بی شک ساخت تندیسی از وی و یا نامگذاری میدانی به نام و یاد شاعر و روزنامه نگار مشروطه خواه کمترین کاری است که شهرداری می تواند انجام دهد.