با قطع گاز چند واحد پتروشیمی؛«زمستان سخت» پتروشیمی ایران آغاز شد

هاتف‌خبر – ایران با ۴۲٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ متر معکب گاز بعد از روسیه بزرگ‌ترین دارنده منابع گازی در جهان محسوب می‌شود. در واقع ایران به تنهایی ۲۱.۵ درصد از کل منابع گازی کشف شده کره زمین را در اختیار دارد. با این همه به دلیل فرسودگی زیرساخت‌های برداشت گاز در فاز‌های مختلف پارس جنوبی و عدم سرمایه گذاری، کشور با بحران کمبود گاز مواجه شده است. ۱۴ پالایشگاه گازی مستقر در اطراف شهر‌های کنگان، عسلویه و … نیز نیازمند سرمایه‌گذاری و تجدید زیرساخت‌ها هستند.
به گزارش «آفتاب نیوز» جواد اوجی که خود یکی از منتقدین بیژن زنگنه در «بی‌تدبیری‌های گازی» محسوب می‌شد، اخیراً اذعان کرد برای جلوگیری از بروز بحران گازی و کسری تولید، کشور نیازمند جذب ۸۰ میلیارد دلار سرمایه در طول ۸ سال است. پولی که از رقم کل هزینه‌کرد‌های دولت نیز بیشتر است و تامین آن تنها از طریق سرمایه گذاری خارجی امکان‌پذیر است. با توجه به توقف مذاکرات به نظر نمی‌رسد که چنین سرمایه‌ای در آینده نزدیک به صنعت گاز کشور تزریق شود.
بنا بر اعلام رسمی وزارت نفت، در سال گذشته ۸۵۰ میلیون متر مکعب گاز در شبکه کشور مصرف شد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب کسری گاز وجود داشت. نیاز آتی کشور تولید ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب گاز است که با توجه به دلیل عدم تزریق سرمایه، قابل دسترس به نظر نمی‌رسد.
منتقدان، سوء مدیریت و فساد حاکم بر صنعت انرژی، پتروشیمی و فرآورده کشور را نیز به عنوان یکی از دلائل وضعیت بحرانی کنونی برآورد می‌کنند. به دلیل این سوء مدیریت‌ها بر اساس آمار رسمی در ایران راندمان نیروگاه‌ها تنها ۳۸ درصد است، در حالی که میانگین جهانی در بدبینانه‌ترین حالت ۴۸ درصد است.دولت به دلیل نگرانی‌های امنیتی علاقه‌ای به قطع گاز مصرف‌کنندگان ندارد و به دلیل ناتوانی در استخراج گاز کافی، به قطع گاز صنایع روی آورده است. با وجود آنکه سهم صنایع پتروشیمی از کل سبد مصرفی گاز کشور تنها ۷ درصد است، اما خوراک ورودی واحد‌های پتروشیمی از ابتدای پاییز در معرض تهدید قطع شدن قرار گرفت.
احمد مهدوی ابهری دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی پیش از در گفتگو با رسانه‌ها، تلویحاً عامل تعیین‌کننده در قطع شدن گاز واحد‌های پتروشیمی را برودت و میزان سردی هوا معرفی کرد. در سال ۱۴۰۰ میزان عدم‌النفع پتروشیمی‌ها از قطع گاز و یا اعمال محدودیت ۶۸۰ میلیون دلار اعلام شد. با توجه به افزایش قابل توجه قیمت جهانی فرآورده‌های پتروشیمی، پیش‌بینی شده است که این عدم النفع در سال جاری به بیش از ۱ میلیارد دلار برسد.
بر اساس اطلاعات یک منبع آگاه، به بخشی از واحد‌های متانول ساز کشور دستور داده شده است که در دوره برودت هوا، اورهال اجباری انجام دهند. وزارت نفت به این بسنده نکرده است و در نامه‌ای رسمی لیست واحد‌های اولیه پتروشیمی که باید مصرف گاز خود را قطع نمایند و یا کاهش دهند اعلام نمود. در این نامه واحد‌های پتروشیمی، مرجان، مسجدسلیمان، زاگروس، شیراز، فن‌آوران، مارون، بندر امام، فجر، پردیس و کاوه، به ناچار باید مصرف خود را کاهش دهند. کاهش مصرف گاز به معنای کاهش تولیدات پتروشیمی است، در حالی که با کاهش فروش نفت، کشور به شدت به ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی نیازمند است.

در نامه دیگری که در اختیار نگارنده قرار گرفت و به امضای یکی از مدیران شرکت گاز استان‌های جنوبی رسیده است، واحد‌های پتروشیمی تهدید شده‌اند که «تبعات سیاسی، اجتماعی، … هرگونه عدم رعایت محدودیت‌ها برعهده متولیان و شرکت‌های مربوطه است» این تهدید اشاره به این موضوع دارد که اگر واحد‌های پتروشیمی مصرف خود را کاهش ندهند و دولت به این دلیل ناچار به قطع گاز بخشی از مصرف‌کنندگان خانگی شود و آن‌ها نارضایتی خود را از این موضوع ابراز کنند، تاوان مسئله بر عهده شرکت‌های پتروشیمی است!
این در حالی است که یکی از وعده‌های مدیران فعلی وزارت نفت و شرکت ملی پتروشیمی، حل این مشکلات و رفع به گفته آن‌ها «سوء‌تدبیر‌های گازی» بود.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی که همزمان رئیس بسیج وزارت نفت نیز هست و همسر وی نیز به تازگی در شرکت ملی نفت، به عنوان مدیرکل یکی از قسمت‌ها منصوب شده است، در طول مدت تصدی این پست، عملکرد انتقادبرانگیزی از خود نشان داده است. مصاحبه زنده تلویزیونی وی که نشان داد از ساده‌ترین مسائل صنعت پتروشیمی بی‌اطلاع است، بازتاب گسترده‌ای در میان فعالان صنعت پتروشیمی و مدیران این حوزه داشت. وی همچنین در پاسخ به سوال خبرنگاری که از وی در مورد ادغام شرکت پالایش و پخش و شرکت ملی صنایع پتروشیمی سوال کرد، از حمله ابرهه به مکه به عنوان مثال استفاده کرد. هنوز هیچ توضیحی از طرف وی برای ارتباط این ۲ موضوع ارائه نشده است.بحران مدیریتی در حالی دومین دارنده منابع گازی جهان را دچار چالش جدی کرده است که رسانه‌های نزدیک به دولت مدت‌ها بود «زمستان سخت اروپا و التماس آن‌ها برای گاز ایران» را نوید می‌دادند.