هاتف‌خبر – رودخانه‌ی قزل‌اوزن از ارتفاعات چهل‌چشمه‌ی دهستان سارال بخش دیواندره‌ی شهرستان سنندج سرچشمه میگیرد و پس از عبور از استانهای کردستان، زنجان، آذربایجان شرقی و اردبیل در لاهیجان گیلان در نزدیکی حسن کیاده به دریای کاسپین می‌‌ریزد. طول خط حدود ۵۰۰ کیلومتر است که بیش از نیمی از آن در خاک استان زنجان جریان دارد.
هاتف‌خبر – رودخانه‌ی قزل‌اوزن از ارتفاعات چهل‌چشمه‌ی دهستان سارال بخش دیواندره‌ی شهرستان سنندج سرچشمه میگیرد و پس از عبور از استانهای کردستان، زنجان، آذربایجان شرقی و اردبیل در لاهیجان گیلان در نزدیکی حسن کیاده به دریای کاسپین می‌‌ریزد. طول خط حدود ۵۰۰ کیلومتر است که بیش از نیمی از آن در خاک استان زنجان جریان دارد. قِزِل‌اوزَن را میتوان پر آبترین و طولانیترین رودخانه‌ی شمال غرب کشور دانست که چند سالی است که با شروع فصل تابستان خشکیده و از حرکت باز می‌ایستد. دور باطل خشکیدگی این رودخانه هر تابستان بارها و بارها تکرار شده و حیات، محیط زیست و زندگی آبزیان در استانهای همجوار را نیز به مخاطره می‌اندازد. این روزگار سخت و طاقت‌فرسا تا بارش اولین باران پاییزی ادامه دارد؛ با فرود آمدن نزولات آسمانی، گویی حیاتی دوباره به قزل‌اوزن دمیده شده و جانی دوباره میگیرد اما مشکل به همینجا ختم نمی‌شود؛ چرا که با کاهش دبی آب ورودی از قزل‌اوزن به استان گیلان، رودخانه‌ی «سپیدرود» نیز کم‌آب می‌شود. آب که نباشد شالیزارها و زمینهای کشاورزان خشکیده و نفس تالابها و مناطق حفاظت شده‌ی این استان نیز به شماره می‌‌افتد. رئیس اداره‌ی حفاظت از زیست‌بوم دریایی اداره‌ی کل حفاظت محیط زیست استان گیلان به «ایران» در این باره میگوید که برای تأمین حقابه‌ی زیست‌محیطی قزل‌اوزن و سفیدرود باید هر چه زودتر به سدسازیهای بیمورد در استانهای همجوار پایان داده شود و مدیریت تأمین منابع آب این دو رودخانه یکپارچه گردد. در چنین شرایطی است که میتوان به رونق کشاورزی و حفظ اکوسیستمهای طبیعی و توسعه‌ی انسانی پایدار در استان گیلان امیدوار بود.
اسماعیل افشاری مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان درباره‌ی میزان دبی آب قزل‌اوزن در فصول مختلف به «ایران» میگوید: دبی آب این رودخانه در فصل تابستان ۰.۴ مترمکعب در ثانیه و در فصل پاییز ۰.۰۴ مترمکعب برآورد شده است اما چه عواملی باعث شده تا قزل‌اوزن که روزگاری از آن به عنوان پرآبترین رودخانه‌ی کشور یاد می‌شد، در فصل تابستان به طور کامل خشک شده و چشم انتظار قطره‌یی باران پاییزی بماند؟! علی اسدی معاونت محیط طبیعی اداره‌ی کل حفاظت محیط زیست استان زنجان مهمترین عامل خشکیدگی رودخانه‌ی قزل‌اوزن را تغییرات اقلیمی دانسته و میگوید: بیشترین مسیر عبور رودخانه‌ی قزل‌اوزن در استان زنجان است اما متأسفانه تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی، منجر به کاهش دبی چشمه‌های ورودی به این رودخانه شده و در نتیجه منجر به خشکیدگی قزل‌اوزن در فصول تابستان شده است. علاوه بر تغییرات اقلیمی مؤلفه‌هایی همچون رعایت نکردن حقابه‌های زیست‌محیطی در بالادست، سدسازیهای بیش از اندازه، برداشتهای بیمورد آبهای سطحی و زیرزمینی، تغییر کاربریها از دیم به آبی، آتش‌سوزیهای مراتع، چرای زیاد دامها و… منجر به کاهش محسوس ورودی آب به قزل‌اوزن شده است. اعظم نظام هاشمی کارشناس حفاظت محیط زیست نیز به سدسازیهای بیش از اندازه در استانهای بالادست رودخانه‌ی قزل‌اوزن در استانهای زنجان، قزوین، آذربایجان‌شرقی و کردستان اشاره کرده و میگوید: این سدسازیها باعث می‌شود تا استان گیلان، با کاهش آورد رودخانه مواجه شود. علاوه بر این صدمات وارد شده به زمینهای کشاورزی، شالیکاری و صنعتی، اثراتی جبران‌ناپذیر را بر اکوسیستمهای مهم و خاص این استان می‌‌گذارد. این در حالی است که مناطق مورد مدیریت اداره‌ی کل حفاظت محیط زیست استان گیلان و منطقه‌ی مهم پارک ملی خشکی- دریایی بوجاق و تالاب کیاشهر و… در استان گیلان، از آب سپیدرود و قزل‌اوزن بهره‌مند می‌‌شوند که برای حل این مشکل باید به سدسازیهای بی‌رویه در بالادست پایان داده شود و مدیریت بهینه‌ی آب در سدهای موجود مورد توجه قرار گیرد. وی افزود: همچنین بهتر است مدیریت تأمین آب در همه‌ی استانهای همجوار رودخانه‌ی قزل‌اوزن یکپارچه شده و همزمان دستگاه‌های متولی همچون سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو، حقابه‌ی زیست‌محیطی سفیدرود را محاسبه کرده و آن را اجرا کنند. در چنین شرایطی است که میتوان به رونق کشاورزی و حفظ اکوسیستمهای طبیعی و توسعه‌ی انسانی پایدار در استان گیلان امیدوار بود.
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
