هاتف‌خبر – روز سه‌شنبه‌ی گذشته کاربران ایرانی در جست‌وجوهای اینترنتی خود با محدودیتهایی روبه‌رو شدند که نشان می‌دهد تنظیمات «جست‌وجوی ایمن» برای آنها فعال شده است؛ حالتی که موتورهای جست‌وجو آن را برای «کودکان» فعال می‌کنند تا جلوی دسترسی آنها به محتوای نامناسب و خشونت‌آمیز را بگیرند. چنین اتفاقی در آستانه‌ی «روز ملی فناوری اطلاعات» قابل تامل است.
هاتف‌خبر – روز سه‌شنبه‌ی گذشته کاربران ایرانی در جست‌وجوهای اینترنتی خود با محدودیتهایی روبه‌رو شدند که نشان می‌دهد تنظیمات «جست‌وجوی ایمن» برای آنها فعال شده است؛ حالتی که موتورهای جست‌وجو آن را برای «کودکان» فعال می‌کنند تا جلوی دسترسی آنها به محتوای نامناسب و خشونت‌آمیز را بگیرند. چنین اتفاقی در آستانه‌ی «روز ملی فناوری اطلاعات» قابل تامل است. به گزارش «هاتف‌خبر» از «دنياي اقتصاد» روز سه‌شنبه‌ی گذشته بسیاری از کاربران ایرانی در جست‌وجوهای اینترنتی خود با محدودیتهایی مواجه شدند که نشان می‌دادند تنظیمات «جست‌وجوی ایمن» برای آنها فعال شده است. به این ترتیب مشخص شد که حالت جست‌وجوی ایمن یا Safe Search به‌طور پیش‌فرض روی موتورهای جست‌وجوی «گوگل» و «بینگ» برای کاربران ایرانی فعال شده است و حتی امکان غیرفعال کردن آن هم وجود ندارد؛ حالتی که در واقع موتورهای جست‌وجو آن را برای کودکان فعال می‌کنند تا از این طریق دسترسی آنها به محتوای نامناسب و خشونت‌آمیز امکانپذیر نباشد و فعال شدن آن برای تمام کاربران ایرانی، موجی تازه از اعتراضات و انتقادات به اعمال محدودیتهای پی‌درپی اینترنتی را به دنبال داشته است. تا لحظه‌ی نگارش این گزارش هم کاربران ایرانی همچنان با پیغام «جست‌وجوی ایمن به پنهان کردن محتوای بی‌پرده در جست‌وجو کمک می‌کند؛ محتوایی همچون تصاویر نشاندهنده‌ی خشونت و پیوند به محتوای هرزه‌نگاری» مواجه می‌شوند که نشان می‌دهد هنوز هم حالت جست‌وجوی ایمن برای آنها فعال است. حالا چنین اتفاقی آن هم در آستانه‌ی «روز ملی فناوری اطلاعات» و البته پس از ماه‌ها اختلال و افت کیفیت اینترنت، سبب شده است که نگرانیهای کاربران از طبقه‌بندی دسترسی به اینترنت با عنوان اینترنت تخصصی، بیشتر و بیشتر شود.
با اعمال پیش‌فرض تنظیمات جست‌وجوی ایمن برای تمام کاربران ایرانی، در واقع همه‌ی آنها به عنوان «کودک» در نظر گرفته شده‌اند. بررسیها نشان می‌دهد که هر چند این حالت بیشتر برای کاربران اینترنت همراه ایرانسل و همراه اول گزارش شده است، اما حتی بعضی کاربران اینترنت ثابت هم آن را تجربه کرده‌اند. با وجود بر این کاربران اینترنت همراه امکان تغییر و غیرفعال کردن حالت جست‌وجوی ایمن را نداشته و در مقابل بعضی از کاربران اینترنت ثابت می‌توانند این حالت را برای خود غیرفعال کنند. قفل شدن اینترنت برای کاربران ایرانی درست همراه با عرضه‌ی «سیمکارت کودک» همراه شده است و همین موضوع ظن اعمال این محدودیت به وسیله‌ی اپراتورهای تلفن همراه را تقویت می‌کند. با وجود بر این برخی منابع آگاه اعلام کرده‌اند که اپراتورهای تلفن همراه نقشی در این اتفاق ندارند و احتمالاً این تغییرات از سطوحی بالاتر همچون شرکت زیرساخت اعمال شده است. از طرفی برخی از فعالان و کارشناسان معتقدند که ممکن است فعال شدن حالت جست‌وجوی ایمن برای کاربران ایرانی بر اثر اشتباه فنی به دنبال فعالسازی اینترنت امن برای «سیمکارتهای کودک» رخ داده باشد و لزوماً یک تغییر و محدودیت عمدی نباشد. بعضی دیگر هم احتمال می‌دهند که این اقدام را شرکت زیرساخت در راستای اجرای پروژه‌ی «شبکه‌ی ملی اطلاعات» انجام داده باشد. این احتمال چندان هم دور از ذهن نیست، چون در ماه‌های گذشته و در راستای اجرای طرح آزمایشی که ابتدا در خوزستان اجرا شد، کاربران با وارد کردن نشانی گوگل در مرورگر موبایلشان به نشانی هدایت می‌شدند که مربوط به پروژه‌یی با مالکیت «همراه اول» و برای ترویج ابزارهای «اینترنت ملی» و موتور جست‌وجوی بومی است. چنین فرضیه‌یی آنقدرها هم بعید به نظر نمی‌رسد؛ چون درست در روزی که کاربران ایرانی با محدودیت جدید برای دسترسی به اینترنت مواجه شدند، اعضای شورای عالی فضای مجازی در نشستی بر راه‌اندازی مرورگرها و موتورهای جست‌وجوی بومی تاکید کردند و خواستار پیشرفت بیشتر پروژه‌ی «شبکه‌ی ملی اطلاعات» تا پایان امسال شدند.
یک نظرسنجی بی‌نتیجه ظاهراً «طرح تخصصی کردن اینترنت» که به عقیده‌ی وزیر ارتباطات برای اعمال قانون بر فضای مجازی باید انجام شود، حالا کلید خورده است. عیسی زارع‌پور دو هفته پیش در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با تاکید بر اینکه اینترنت کودک هیچ ارتباطی با «طرح صیانت» ندارد، گفته بود: «کودکان و نوجوانان در فضای مجازی به شکلی بی‌پناه رها شده‌اند و بهتر است برای تهدیدات موجود برای آنها در فضای مجازی، چاره‌یی اندیشیده شود.» او ارائه‌ی اینترنت مخصوص کودکان را به نوعی تخصصی کردن اینترنت دانست و اعلام کرد که در آینده‌یی نزدیک برخی از سکوهای فیلترشده برای بعضی از اقشار خاص که به این سکوها احتیاج دارند، با هماهنگی دستگاه‌های مختلف در اختیارشان قرار داده خواهد شد. او در دفاع از ایده‌ی تخصصی کردن یا طبقه‌بندی دسترسی به اینترنت گفت: «ما می‌خواهیم گشایشی داشته باشیم تا یک سری پلتفرمهای فیلتر شده برای گروه‌هایی مانند اساتید و خبرنگاران در دسترس باشد.» چند روز پس از تاکید وزیر ارتباطات بر اجرای «طرح اینترنت کودک» مهدی سالم سخنگوی وزارت ارتباطات و مدیر مرکز روابط عمومی این وزارتخانه، اقدام به برگزاری نظرسنجی در شبکه‌ی اجتماعی توییتر کرد و در آن از کاربران خواست تا اعلام کنند که با استفاده از اینترنت ایمن برای مراقبت از فرزندانشان در فضای مجازی، موافق هستند یا خیر؟ تنها چند ساعت پس از انتشار این پست در حساب توییتر سخنگوی وزارت ارتباطات، مشخص شد که بیشتر کاربران با اعمال چنین طرحی مخالف هستند. بسیاری از کاربران در واکنش به این نظرسنجی، فرهنگسازی و آموزش به والدین برای استفاده از ابزارهای کنترلی موجود در سیستم‌عاملها، نرم‌افزارها، شبکه‌های مجازی و گوشیهای موبایل را روشی بهتر و موثرتر برای محافظت از فرزندانشان دانستند. به عقیده‌ی آنها هر خانواده ساختار و فرهنگی متفاوت دارد و ترجیح می‌دهد تا بسته به نیاز و تشخیص خودش تصمیم بگیرد که فرزندانش به چه محتوایی دسترسی داشته باشند. با این همه دو روز پس از این ماجرا مهدی سالم در توییتی از احتمال ورود روباتها به نظرسنجی، دستکاری و ایجاد خطا خبر داد و دیگر آن را معیار خوبی برای سنجش آرای کاربران ندانست. طبقه‌بندی دسترسی به اینترنت که حالا از «اینترنت کودک» آغاز شده و قرار است در آینده به شکلی گسترده در جامعه اعمال شود، نگرانیهای جدی از اعمال محدودیتهای بیشتر، نقض حریم خصوصی و نظارت بر نوع محتوای مورد استفاده کاربران را ایجاد کرده است. چنین اتفاقی هر چند به عقیده‌ی مسوولان، ارتباطی با «طرح صیانت» ندارد، اما اقدامی همراستا با گمانه‌زنیهایی است که درباره‌ی «اعمال محدودیت اینترنت» وجود دارند.
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
