رودخانه‌ها به معدن برداشت شن و ماسه تبدیل شده اند

هاتف‌خبر – رئیس پژوهشکده‌ی حوضه‌ی آبی دریای خزر دانشگاه گیلان با بیان اینکه در دهه‌ی اخیر رودخانه ها به معدن و کارگاه برداشت شن و ماسه تبدیل شده اند، عنوان کرد: واکنش رودخانه ها را در سیلابها می‌بینیم که با خسارت همراه است.
به گزارش مهدی اسمعیلی ورکی در نشست مجازی «وضعیت محیط زیست ما» که به مناسبت «روز جهانی محیط زیست» به وسیله‌ی سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان گیلان – منطقه شمال برگزار شد، با اشاره به آخرین وضعیت چالشهای محیط زیست در استان گیلان، اظهار کرد: رودخانه های استان گیلان درگیر برداشت بی رویه‌ی شن و ماسه هستند که نتیجه‌ی آن به هم ریختن اکوسیستم رودخانه ها است.
وی با بیان اینکه برداشتهای بیش از برنامه و خارج از ظرفیت احیای رودخانه باعث شده عملاً این اکوسیستم ارزشمند را از دست بدهیم، افزود: رودخانه از یک زیستگاه برای آبزیان تبدیل به سیل راه شده و ویژگی کمک به بقای طبیعت را از دست داده است.
رئیس پژوهشکده‌ی حوضه‌ی آبی دریای خزر دانشگاه گیلان با اشاره به عواقب ناگوار دست اندازی به رودخانه ها تصریح کرد: احداث ساختمان و تصرف بستر رودخانه منجر به خسارت بیشتر سیلها شده و همچنین برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر رودخانه اُفت تراز بستر بسیاری را به همراه داشته است.
اسمعیلی با بیان اینکه در دهه‌ی اخیر رودخانه ها به معدن و کارگاه برداشت شن و ماسه تبدیل شده اند، عنوان کرد: واکنش رودخانه ها را در سیلابها می بینیم که با خسارت همراه است.
وی با اشاره به ورود آلاینده ها به رودخانه ها، اضافه کرد: سالانه ۴۰ میلیون مترمکعب فاضلاب شهر رشت وارد رودخانه‌ها می شود که در نتیجه شاهد ورود حجم فراوان از آلودگیها به اکوسیستم پایین دست یعنی تالاب انزلی هستیم.

دانشیار مهندسی آب، فاضلاب شهری، پسابهای صنعتی، آلاینده های بیمارستانی، مدیریت ضعیف پسماندها و شیرابه‌ی زباله‌ها را از جمله منابع آلاینده دانست و گفت: رودخانه ها پس از ورود شیرابه‌ها، زیبایی خود را از دست می دهند و تبدیل به مجرا و آبراهه‌ی آلودگی می شوند.
وی از نهادهای نظارتی همچون سازمان حفاظت محیط زیست خواست نسبت به جلوگیری از ورود پسابهای صنعتی به رودخانه‌ها پیگیر باشند و خاطر نشان کرد: در استانهای شمالی به ویژه استان گیلان که زمینهای کشاورزی بخشی عمده از مناطق حاشیه‌ی رودخانه ها را در بر گرفته، با خروجی زه آبهای مزارع مواجه هستیم که سهمی مهم در ورود سموم و کودهای مصرفی به رودخانه ها و در نهایت تالاب و دریا دارند.
اسمعیلی با اشاره به آلودگی روان آبهای سطحی که بر اثر بارندگی به صورت مستقیم وارد رودخانه می شود، اظهار کرد: بسیاری از کشورهای توسعه یافته خروجی روان آبهای سطحی به رودخانه ها را در فرآیندهایی کمتر می کنند. وضعیت فاضلاب روستایی ما نیز اصلاً مناسب نیست و مستقیم وارد رودخانه ها می شود که برای اکوسیستم ضرر دارد.
رئیس پژوهشکده‌ی حوضه‌ی آبی دریای خزر دانشگاه گیلان، با بیان اینکه در لندفیلهای استانهای شمالی اصول اولیه دفن پسماند رعایت نمی شود، گفت: نه تنها لندفیل کافی نداریم، بلکه لندفیل ها ایزولاسیون را انجام نمی دهند تا نشت شیرابه به لایه های زیرزمینی نداشته باشیم و تصفیه‌ی شیرابه اتفاق بیفتد.
وی با اشاره به ریختن زباله در حاشیه‌ی رودخانه ها و دریاها، خاطر نشان کرد: متاسفانه در اصول تفکیک زباله و مراحل ایجاد سیکلهای چندگانه تفکیک پسماندها و تولید کود آلی ضعیف هستیم.
دانشیار مهندسی آب، آلودگی هوا را از دیگر معضلات زیست محیطی گیلان دانست و تصریح کرد: آلاینده های شهرکهای صنعتی و دود خودروها و سوزاندن اضافات کشاورزی به ویژه پس از فصل برداشت برنج برای هوا شرایط نامطلوب ایجاد کرده است.
وی با بیان اینکه ریزگردها از دو جبهه‌ی ترکمنستان و تنگه‌ی منجیل استان گیلان را تحت تاثیر قرار می دهند، عنوان کرد: توسعه‌ی بندر، خروج جریان از تالاب را با کندی مواجه کرده است. همچنین حجم فراوان آلاینده ها و ایجاد بستر و شرایط مناسب برای رشد بیش از ظرفیت طبیعی گیاهان و ایجاد لجن، کُند شدن حرکت جریان در تالاب را مضاعف کرده که در نهایت شاهد افزایش رسوبگذاری ۱۶ رودخانه‌ی ورودی به تالاب هستیم.
اسمعیلی با اشاره به خطر تغییر کاربری زمینهای کشاورزی برای محیط زیست استان گیلان یادآور شد: این اراضی که می تواند نقش تولیدی داشته باشد، تبدیل به ویلا و خانه شده که خودش منشای آلودگی از نظر تولید فاضلاب و پسماند است.
منبع: ایسنا