هاتف‌خبر – سال ۱۳۹۷ برای همه‌ی رسانه‌های مکتوب و بیشتر دست‌اندرکاران رسانه‌های کشور سالی پرفراز و نشیب بود. سالی که با مشکلات گرانی کاغذ و بی‌رمق و کم‌جان شدن رسانه‌های مکتوب آغاز شد، بدون برگزاری نمایشگاه مطبوعات ادامه یافت و در غیاب فعالیت معاونت امور مطبوعاتی به پایان رسید.
رسانه‌ها امسال نفس راحت می‌کشند؟! در ارتباط با فعالیت رسانه‌های گروهی به ویژه رسانه‌های مکتوب در سال ۱۳۹۸ و روزهای پیش رو برخی از مدیران مسوول روزنامه‌های کشور در گفت‌وگوهایی جداگانه با «ایسنا» از دغدغه‌ها و چالشهای سال ۹۷ و روزهای پیش رو سخن گفتند و پیشنهادهایی را نیز برای هموارتر شدن مسیر رسانه‌ها در سال ۹۸ مطرح کردند.
در بدترین شرایط مطبوعات هستیم! محمدسعید احدیان مدیر مسوول روزنامه‌ی «خراسان» در این زمینه معتقد است: سال ۹۷ برای مطبوعات سال بسیار بدی بود به دلیل اینکه روند طبیعی در باب کاهش جایگاه رسانه‌های مکتوب در فضای رسانه‌یی وجود دارد. البته رسانه‌های مکتوبی که با برنامه‌ریزی به تغییر خودشان متناسب با فضای رسانه اقدام می‌کنند مانند دیگر کشورهای دنیا می‌توانند به حیات خود با قوت ادامه دهند و تأثیرگذاری بیشتری نیز نسبت به گذشته داشته باشند. وی بر این باور است که مطبوعات هم‌اکنون در بدترین شرایط خود هستند؛ البته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دولت کار خوبی که انجام داد این بود که کاغذ را در فهرست کالای اساسی قرار داد اما در روند اجرا، تحریمهای شدید باعث شد کار سخت شود و متأسفانه کسی هم نبود که به طور جدی مشکلات را ببیند و برطرف کند؛ بنا براین ما در بدترین شرایط هستیم. مشخص نیست که در سال ۹۸ برای مطبوعات چه اتفاقی بیفتد و قیمت کاغذ و هزینه‌ی زینک به چه حدی برسد. حساب و کتاب اقتصادی در این شرایط قابل برنامه‌ریزی نیست و کسی هم وجود ندارد که مشکلات مربوط به این موضوع را به طور جدی پیگیری و یا حل کند. احدیان گفت: آرزوی من این است که یک جایگاه روشن و برنامه‌ریزی دقیق برای مطبوعات وجود داشته باشد. روسیه می‌تواند کاغذ مطبوعات ما را تأمین کند و از طرفی می‌توانیم با روسیه مراودات مالی هم داشته باشیم اما آنها کاغذ خود را به اروپاییها می‌فروشند. حال باید دید چه کسی می‌تواند این مسائل را با روسیه هماهنگ کند؛ اگر کسی در حوزه‌ی بازرگانی با مسؤولان این کشور صحبت می‌کرد، امکانپذیر بود که کاغذ را از روسیه به داخل ایران وارد کنند و دیگر مشکل تحریم هم وجود نداشت؛ البته این کار را یک شرکت خصوصی نمی‌تواند انجام دهد بلکه کار وزارت امور خارجه و وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
معاونت مطبوعاتی از شرایط بی‌ثباتی خارج شود محمدعلی پیرعلی مدیر مسؤول روزنامه‌ی «سیاست روز» با بیان اینکه «مطبوعات با مشکلات روبه‌رو هستند و نیاز است معاون مطبوعاتی به صورت تمام وقت روی مسائل و مشکلات آنها تمرکز کند»، درباره‌ی وضعیت رسانه‌ها در سال ۹۷، اظهار کرد: مخاطبان از ما انتظار دارند که بیشتر روی مسائل و مشکلات مردم تمرکز کنیم؛ بنابراین فرصت ما برای اینکه به مسائل صنفی خود بپردازیم، گرفته خواهد شد. از این جهت مسائل مطبوعات به حاشیه می‌رود البته این موضوع به حق است زیرا وظیفه‌ی رسانه‌ها و مطبوعات این است که پیگیری‌کننده‌ی مسائل و معضلات پیش روی مردم باشند اما مسائل مردم عاملی شده که مشکلات مطبوعات کمتر دیده شود. او ادامه داد: امید داریم که سال آینده با توجه به بی‌ثباتی نسبی در معاونت مطبوعاتی، شرایط خوبی را شاهد باشیم و معاون مطبوعاتی به صورت دقیقتر، جدیتر و با تدبیر بیشتر به معضلات و مشکلات ما نگاه کند و تا آنجا که در توان آنها است، مشکلات را مرتفع کنند؛ البته ما در این شرایط اقتصادی هم نمی‌توانیم توقع چندانی داشته باشیم و باید سطح انتظارات خود را متناسب با شرایط کنونی کنترل کنیم. معتقدم اگر معاونت مطبوعاتی از شرایط بی‌ثباتی خارج شود، می‌توانیم امید داشته باشیم که با تدبیر، مشکلات برای سال آینده به حداقل برسد. پیرعلی گفت: مشکل کاغذ را به صورت جدی داشتیم که قابل حل است و معاونت مطبوعاتی می‌تواند با تعاملی که با مطبوعات برقرار می‌کند و با مدیریت جدی، این مشکلات را به حداقل برساند. همچنین اگر سوءاستفاده‌یی از کاغذ هم وجود دارد با مدیریت می‌توان آن را مرتفع کرد تا مطبوعاتی که به شکل کاغذی منتشر می‌شوند در سال آینده به بقا و حیات خود ادامه دهند.
هرچه بیشتر فریاد می‌زنیم کمتر شنیده می‌شود! مهدی رحمانیان مدیر مسؤول روزنامه‌ی «شرق» با اعتقاد بر اینکه اگر صنف رسانه هم‌اندیشی و هم‌رأیی داشته باشند، می‌توانند از معضلات مطبوعات گذر کنند، گفت: شروع سال ۹۷ با جهش ارزی همراه بود که باعث جهش قیمت در اقلام مورد استفاده‌ی رسانه‌ها مانند زینک، مرکب و کاغذ شد. این گرانی باعث شد که ناگهان قیمت تولیدات افزایش پیدا کند اما قیمت رسانه‌ها ثابت بود، در نتیجه با افزایش هزینه و با کاهش درآمد روبه‌رو شدیم. همچنین میزان آگهیها کاهش پیدا کرد و یارانه‌ها به صورت ناعادلانه تقسیم شد. او ادامه داد: روزنامه‌هایی که با تیراژ بالا یا پایین منتشر می‌شدند و روزنامه‌هایی که منتشر نمی‌شدند، تا حدی یکسان یارانه گرفتند. بنا براین این شرایط باعث شد که مطبوعات سال بدی را به پایان ببرند. فکر می‌کنم که هیچ جامعه‌یی در هیچ شرایط به بن بست نمی‌خورد و قطعاً راه‌های دیگر وجود دارد که باید آن را پیدا کرد. البته اگر راهی نیست باید آن را ساخت. البته کار یک نفر نیست و صنف رسانه باید به میدان بیاید تا دردها و مشکلات این بخش را شناسایی کند.
مدیر مسؤول روزنامه‌ی «شرق» سپس بیان کرد: همچنین اگر متولیان امر نمی‌توانند کاری کنند دستکم سر راه صنف رسانه نباشند.من با تمام احترامی که برای وزیر ارشاد قائلم به نظرم بین تعطیل شدن این وزارتخانه و وجود وزارت ارشاد تفاوت ماهوی وجود ندارد. چه بسا اگر تعطیل شود بخشی از هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند چون انگار مسائلی که در رسانه‌ها اتفاق می‌افتد خارج از عهده‌ی مسوولیت وزارت ارشاد است و رسیدگی صورت نمی‌گیرد. هر چه بیشتر فریاد می‌زنیم کمتر شنیده می‌شود. رحمانیان همچنین گفت: البته بخشی از مسائل با اراده‌ی دولت گره خورده است و باید برای آن هم چاره‌یی اندیشید. اختصاص ارز برای واردات کاغذ مهم است البته حل این مسائل ساده است و می‌توانند آمار در بیاورند که چه تعداد روزنامه و مجله منتشر می‌شود و چقدر کاغذ نیاز دارند، سپس آن را عادلانه توزیع کنند.
مجبور شدیم پاره‌ی تنمان را قربانی کنیم! رضا خدادادی سردبیر روزنامه‌ی «گُل» با بیان اینکه «رسانه‌ها با مشکلات بسیاری دست به گریبان هستند و این مشکلات مبتلا به اکثر رسانه‌ها است»، تاکید کرد: چشم‌انداز خوبی را برای آینده‌ی رسانه‌های مکتوب نمی‌بینم. اگر در یکی دو سال آینده با این فرمان جلو بروند محکوم به نابودی هستند. تعداد نسخه‌هایی که از روزنامه‌ها منتشر می‌شود، انگشت شمار است و بسیاری از آنها برای حفظ امتیاز خود مانده‌اند. همچنین بسیاری از روزنامه‌های بزرگ که برای خود جایگاهی دارند و می‌توانند روی پای خود بایستند هم با مشکلات بسیاری مواجه هستند. او ادامه داد: مشکلات مهم این بخش مربوط به مساله‌ی کاغذ است. تهیه‌ی کاغذ بین رسانه‌های مکتوب هم کار دشواری شده و از یکسال پیش قیمت آن چند برابر شده است. برخی تصور می‌کنند که عمر رسانه‌های مکتوب به پایان رسیده است اما رسانه‌های مکتوب بزرگ دنیا هنوز هم با تیراژهای چند میلیونی در کشورهای پیشرفته منتشر می‌شوند. این اتفاقات و گرانیها تنها نکته‌ی مثبتی که برای رسانه‌ها داشته این است که خود را از پیله‌ی پایبندی صرف به کاغذ خارج کنند و بسیاری مانند روزنامه‌ی ما«گُل» به سراغ فضای مجازی بروند. همچنین بخشی از تمرکز خود را با توجه به سلیقه‌ی مخاطب به سمت فضای مجازی بردیم چون گرایش مخاطب به این سمت است.
مطبوعات سال بعد از نفس می‌افتند! همچنین حسین عبداللهی مدیرمسوول روزنامه‌ی «آرمان امروز» درباره‌ی آینده‌ی مطبوعات در سال ۹۸ گفت: آنچه برای آینده‌ی مطبوعات پیش‌بینی می‌کنیم با این علائم، آینده‌ی تیره و تار و از نفس افتادن است؛ مگر اینکه با شناسایی مشکلات و رفع آنها اقدامی جدی انجام دهند. سال ۹۷ به دلیل مشکلات اقتصادی که وجود داشت و گریبان روزنامه‌های مکتوب را گرفت، روزنامه‌ها به جایی رسیدند که در ماه‌های پایانی سال به حالت اغما رفتند. مشکلات اقتصادی چند برابر شده و افزایش قیمتها و نبود کاغذ مشاهده گردید. او با بیان اینکه «متأسفانه ضرورت مقابله با مشکلات را در نظر نگرفته‌ایم»، تاکید کرد: وقتی شرایط اقتصادی نامناسب می‌شود، اولویت‌بندی شکل می‌گیرد. بنا براین اولویتها باعث می‌شود که سبد رسانه‌یی در اولویت قرار نگیرد؛ در حالی که رسانه در اطلاع‌رسانی و تحلیل، حکم اکسیژن را دارد. مساله‌ی اقتصادی مطبوعات میسر نشد تا جایی که بسیاری از روزنامه‌ها مجبور شدند تعداد صفحات خود را کاهش دهند. در واقع روزنامه‌هایی که انتشار سراسری دارند، انگشت شمار هستند اما لیست مجوزهای وزارت ارشاد حدود ۳۰۰ روزنامه است که نمی‌دانم کجا منتشر می‌شوند چون چاپخانه‌یی نداریم که این تعداد را منتشر کند. عبداللهی سپس خاطر نشان کرد: بی‌تفاوتی مسوولان نسبت به مسائل مطبوعات باعث شده است تا مطبوعات در حالتی قرار بگیرند که امیدی به آینده‌ی آنها وجود ندارد و برای حل مشکل هم هیچ استراتژی وجود ندارند. وزارت ارشاد در تولید مطبوعات مسوول است اما اقدامی مؤثر انجام نداده و مسوولان رسانه ناراضی‌اند؛ البته فقط وزارت ارشاد در این راستا مسوولیت ندارد.همچنین جلساتی با دولتیها برگزار شده و نامه به رئیس جمهور داده‌اند تا مشکل حل شود. مدیر مسوول روزنامه‌ی «آرمان امروز» گفت: قیمت جوهر، زینک و کاغذ به شکلی است که روزنامه‌یی نمی‌تواند ادامه‌ی کار بدهد. دولت باید قواعد اصلی درباره‌ی رسانه‌های مکتوب را روشن کند. رسانه‌ها به مدیریت راهبردی نیاز دارند اما هنوز معاون مطبوعاتی نداریم؛ بنا براین لازم است برای انتخاب آن زود اقدام شود. اگر به این مساله که رسانه وسیله‌یی برای آگاهی‌بخشی و پیشرفت و تعالی کشور است و در دهکده‌ی جهانی حرف اول را می‌زند، اعتقاد داشته باشیم باید بپرسیم که می‌خواهیم رسانه سرپا باشد یا نه؟ سرپا ماندن رسانه مستلزم این است که دولت استراتژی رسانه‌یی داشته باشد. رسانه‌هایی که برای دولت است هزینه‌ی بسیاری صرف می‌کنند اما اثرگذاری کمی دارند. زمانی که مطبوعات خودمان فعالیت نکنند و توانایی کمی داشته باشند مردم به دنبال تحلیلهایی می‌روند که مانند رسانه‌های داخلی دلسوزانه نیست.
در سال جدید از جناح‌بازی دست برداریم بهروز بهزادی روزنامه‌نگار پیشکسوت و رئیس شورای سردبیری روزنامه‌ی «اعتماد» نیز گران شدن کاغذ را مهمترین اتفاق رسانه‌یی در سال ۹۷ دانست و آرزو کرد که در سال جدید افرادی مسوولیتهای دولتی را در این بخش برعهده بگیرند که دانش و تخصص کافی داشته باشند. او با تاکید بر اینکه گران شدن کاغذ در کیفیت و کمیت روزنامه‌ها تأثیرگذار بوده است، ادامه داد: در حالی که در دنیای امروز و در تمام دنیا کاملاً عادی است که روزنامه‌یی به صورت رنگی منتشر شود، در کشور ما بهترین روزنامه‌های ما مجبور شده‌اند به صورت سیاه و سفید منتشر شوند و برخی هم تعداد صفحاتشان را کاهش بدهند. این روزنامه‌نگار پیشکسوت خاطر نشان کرد: امروز به جایی رسیده‌ایم که فردی که هنوز معاون مطبوعاتی نشده و فقط سرپرستی این معاونت را برعهده گرفته است، می‌گوید به رسانه‌ها گفتم کاغذشان را کم کنند! شاید بزرگترین اتفاقی که در زمینه‌ی فعالیت رسانه‌ها افتاده، این است که افرادی نابلد در بخش مدیریتی این حوزه قرار گرفته‌اند و اصلاً نمی‌دانند خصلت رسانه چیست و چه کارکردهایی دارد. به نظرم برخی از کسانی که امروز در این بخش مشغول به کار هستند یا باید شغلی دیگر انتخاب کنند یا اینکه دوره‌های آموزشی پشت سر بگذارند و یاد بگیرند که «رسانه چیست، چطور می‌توان با مردم ارتباط درست برقرار کرد و چگونه باید رسانه‌های کشور را توسعه داد؟» بهزادی همچنین درباره‌ی آرزوی خود در سال ۹۸ اظهار کرد: آرزویم این است که هر کسی با توجه به تحصیلات و توانی که دارد در جای خودش باشد و از فامیل‌بازی، دوست‌بازی و جناح‌بازی دست برداشته شود.
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
