اهمیت مصرف آب در ورزش

آب یکی از ساده‌ترین و رایج ترین مواد موجود در طبیعت است که همه‌ی موجودات زنده برای بقا به آن نیاز دارند. درصد آب بدن در بافتها و اندامهای مختلف، متفاوت است و بیشترین درصد آب در پوست و ماهیچه‌ها قرار دارد. ورزشکاران برای انجام چند ساعت ورزش در طول یک تمرین یا مسابقه، مقدار زیادی از آب بدن خود را از طریق تعریق یا افزایش تنفس، دست می‌دهند. میزان تعریق در طول یک فعالیت ورزشی بسته به عواملی مثل وزن ورزشکار، شرایط محیطی، آب و هوا، لباس ورزشکار و …. متفاوت است. میزان آب از دست رفته گاهی اوقات می‌تواند به چند لیتر هم برسد و در نتیجه برای ایجاد تعادل در میزان آب بدن، ورزشکاران نیاز به مصرف آب بیشتری دارند زیرا عدم تناسب بین آب از دست رفته و آب دریافتی می‌تواند باعث کمبود مایعات بدن و کاهش عملکرد ورزشی شود. نیاز طبیعی بدن برای دریافت مایعات، بلافاصله پس از انجام فعالیتهای ورزشی اتفاق می‌افتد و در نتیجه نوشیدن آب در طول تمرینات ورزشی به خصوص اگر طولانی مدت باشد، ضروری است. پس از پایان فعالیت ورزشی، ابتدا باید آب از دست رفته‌ی بدن تامین شود و سپس مواد معدنی مورد نیاز مصرف گردد. مواد معدنی در مکانیزم‌های مهم تنظیم کننده‌ی بدن شرکت می‌کنند و وجود آنها برای عضلات و ماهیچه‌ها اهمیت زیادی دارد.

دریافت مایعات برای ورزشکاران در سه مرحله اتفاق می‌افتد: قبل از تمرین یا مسابقه، در طول فعالیت ورزشی و پس از آن. برای حفظ دمای بدن در طول تمرین یا مسابقه و به منظور جلوگیری از کاهش وزن، مصرف آب دقایقی قبل از انجام فعالیت ورزشی توصیه می‌شود. اگر قبل از مسابقه یا تمرین آب کافی به بدن نرسد، نمی‌توان کمبود آب بدن بر اثر فعالیت ورزشی را با نوشیدن آب در طول تمرین یا مسابقه جبران کرد. نکته اینجاست که بدن باید برای انجام فعالیت‌های ورزشی آب مورد نیاز خود را از قبل کاملاً جذب کرده باشد. تحقیقات علمی نشان می‌دهد که از دست رفتن آب بدن تا 3 الی 4 درصد، منجر به کاهش 30 درصدی قدرت انقباض ماهیچه‌ها می‌شود و سرعت و انبساط ماهیچه‌ها را تا 8 درصد کاهش می‌دهد. علاوه بر این، غلظت نمک در مایعات و سلولهای بدن افزایش می‌یابد و میزان خروج گرما از بدن کمتر می‌شود. تمام این شرایط برای کارکرد ماهیچه‌ها و عضلات بدن بسیار مضر هستند و گاهی اوقات می‌توانند به آنها آسیب جدی بزنند.
در طول انجام مسابقه و هنگام ریکاوری یا بازیابی انرژی، مصرف آب برای حفظ تعادل مایعات و تنظیم دمای بدن توصیه می‌شود. در طول انجام فعالیت ورزشی، بدن از طریق تعریق خود را خنک می‌کند اما از دست دادن بیش از حد آب بدن می‌تواند منجر به کم آبی (Dehydration) شود. بنابراین نوشیدن آب در طول انجام ورزش برای جایگزینی آب از دست رفته بر اثر تعریق، ضروری است زیرا اگر بدن دچار کم آبی شود، عملکرد فیزیکی و ذهنی آن با مشکل مواجه خواهد شد. افزایش ضربان قلب و دمای بدن به خصوص در شرایطی که هوا گرم است، سطح مهارت را کاهش می‌دهد و منجر به خستگی ذهنی، کاهش تمرکز و قدرت تصمیم‌گیری هوشمندانه خواهد شد.
پس از پایان تمرین یا مسابقه، نشستن به منظور استراحت توصیه نمی‌شود و فرقی نمی‌کند که میزان تلاش و انرژی مصرف شده چقدر بوده است. استراحت دادن به ماهیچه‌ها می‌تواند منجر به گرفتگی عضلات و حتی صدمات جدی شود؛ زیرا ماهیچه‌های خسته نمی‌توانند خون کافی جهت دفع مواد انباشته شده برای تجزیه را دریافت کنند و انقباض ماهیچه‌ها تنها زمانی به بهترین شکل صورت می‌گیرد که خون کافی را جذب کرده باشند. از این رو، اغلب دیده می‌شود که ورزشکاران پس از اتمام مسابقه، قدم می‌زنند و آب می‌نوشند. بازیابی کامل آب بدن پس از انجام مسابقه، 12 ساعت طول می‌کشد و در این مدت مصرف مایعات به اندازه کافی ضروری است.
بنابراین می‌توان گفت که نوشیدن آب برای انجام فعالیت‌های ورزشی بسیار حائز اهمیت است و مصرف مایعات کافی می‌تواند از دست رفتن آب بدن از طریق تعریق را جبران کند و مانع از آسیب به اندامهای بدن شود. مایعات ایزوتوپیک مثل آب دارای نقش دوگانه هستند: اول اینکه تشنگی بدن را رفع می‌کنند و دوم نقش مهمی در تعادل وزن بدن دارند. در طول فعالیتهای ورزشی که تعریق منجر به از دست رفتن ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن نیز می‌شود، نوشیدن آب و مصرف غذا برای جبران این مواد مورد نیاز و بهبود متابولیسم بدن، ضرورت دارد.