دستانی که چرخ صنعت گیلان را می‌چرخانند، نیاز به حمایت دارند/چرا گیلان پیشتازی در صنعت را از دست داد؟!/ چیزی باقی نیست که این پیکره‌ی نحیف از حرکت باز ایستد

   هاتف‌خبر – در دهه‌های گذشته بحث کشاورزی‌محور بودن گیلان مطرح شد و به دنبال آن توجه به مقوله‌ی صنعت در این استان کم‌کم به کنار زده شد.
در این زمینه مهندس محمدرسول سماکچی عضو هیات مدیره‌ی خانه‌ی صنعت و معدن ایران و رئیس کانون کارفرمایی استان گیلان به «مرور» گفت: در دوره‌ی جدید گفته شد گیلان استان کشاورزی است، اما در بیش از ۱۰۰ سال پیش گیلان استانی صنعتی بوده‌ایم. شاید خیلیها به خاطر نیاورند که نخستین کارخانه‌ی کبریت‌سازی کشور پس از تبریز در رشت ساخته شد و خیلی هم تاثیرگذار بود.
وی افزود: همچنین به دلیل رونق کشت برنج در استان گیلان، بزرگترین کارخانه‌ی گونی‌بافی در رشت ایجاد شده بود تا جایی که از اینجا استادکار و صنعتگر به استانهای دیگر می‌فرستادند تا کارخانه‌ی گونی‌بافی ایجاد کنند.
وی افزود: همچنین کارخانه‌ی ایران پوپلین که یکی از کارخانه‌های مهم گیلان در صنعت نساجی بود، محصولاتش به کشورهای مختلف جهان صادر می‌شود.
مهندس سماکچی همچنین ماجرای ایجاد شهر صنعتی رشت اینگونه شرح می‌دهد که شهر صنعتی رشت در سالهای دهه‌ی ۵۰ ایجاد شد. در آن زمان تنها سه شهر ایران دارای شهر صنعتی بودند. یکی شهر صنعتی البرز در قزوین، دیگری شهر صنعتی کاوه در ساوه و یکی هم شهر صنعتی رشت در استان گیلان بود حتی آن زمان در اهواز و کرج ناحیه‌ي صنعتی وجود داشت. اما گیلان صاحب شهر صنعتی بود.

این فعال بخش صنعت در زمینه‌ی رونق صنایعی همچون نساجی در گیلان توضیح می‌دهد: در سالهای ۵۰ که نفت ایران رونق پیدا کرد گیلان جزو چهار قدرت بزرگ نساجی کشور بود. یعنی اصفهان، کاشان، یزد و رشت جزو قطبهای نساجی کشور محسوب می‌شدند.
صنایع پوشش بیش از سه هزار پرسنل، چهار کارخانه داشت. کارخانه‌ی پوپلین تولیداتش حتی پس از انقلاب نیز به آمریکا می‌رفت. پارچه‌های ویژه‌ی آلمان، فرانسه و آمریکا ایجاد تولید می‌شد و از طریق دفتر فرانسه به آمریکا جنس صادر می‌‌گردید.
سماکچی خاطر نشان کرد: شرکت فومنات با بیش از یکهزار پرسنل داشت و مردم برای خرید پارچه‌ی فومنات که بسیار مرغوب هم بود، از طریق دفترچه‌ی بسیج اقتصادی صف می‌کشیدند. شرکت ریسندگی خاور وبسیاری از صنایع نساجی ما نیز همینطور پر رونق بود.
این فعال صنعتی گیلان ادامه می‌دهد کارخانجات استان از دهه‌ی ۷۰ به دلیل نوسانات ارزی و واردات بیش از اندازه‌ی پوشاک و نساجی مخصوصاً به شکل قاچاق به ایران و جلوگیری نکردن این موضوع خطرناک یکی یکی ورشکستنه شدند و ما از قطب تولید نساجی کشور خارج شدیم.
وی ادامه می‌دهد: ما در سال ۵۷ جزو پنج استان صنعتی کشور محسوب می‌شدیم اما آلان در رده‌ی ۱۵ تا ۲۰ هم نمی‌رسیم و نتوانستیم جایگاه خود را نگهداریم.
سماکچی ادامه می‌دهد: به دلیلی تصمیم‌سازان کشور گفتند گیلان «قطب کشاورزی» است و این موضوع صنعت ما را نابود کرد. اجرای این سیاست باعث شد هر چه ارز دولتی هفت تومانی بود را به اصفهان، کرج، کاشان، تهران و.. بدهند و این کلمه‌ی «کشاورزی بودن» گیلان را از قطار توسعه‌ی صنعت عقب راند. پس از آنکه دوره‌ی تعدیل اقتصادی شروع شد به ما گفتند می‌توانید صنعتی هم باشید اما زمانی به گیلان گفتند که می‌توانید صنعتی باشید که دیگر ارز دولتی وجود نداشت.
این فعال بخش صنعت ادامه می‌دهد: اما با همه‌ی این موارد استان گیلان هم‌اکنون در بعضی صنایع همچون داروسازی، فولاد، صنایع سلولزی و چوبی ضعیت نسبتاً خوبی دارد اما در کل بیشتر صنایع ما با ظرفیت کم دارند کار می‌کنند و بیش از ۷۰ درصد ظرفیتشان خالی است و خیلی از کارخانجات در شهرکهای صنعتی ما راکدند. در این شرایط نباید به صنایع اشباع مجوز بدهند بلکه دولت بگوید هر سرمایه‌گذار که می‌خواهد در استان سرمایه‌گذاری کند، همین کارخانجات موجود که درآنها قفل شده را باز کند چون در آنها همه‌ی امکانات زیربنایی وجود دارد و با تسهیلاتی می‌شود کارخانجات را راه‌اندازی کرد.
محمدرسول سماکچی سپس ادامه می‌دهد: کارخانجات بسیاری در استان گیلان وجود دارند که اگر تا ۲۰ سال دیگر هم سرمایه‌گذار بیاید امکانات نیمه آماده‌ی آنها برای کار و از سرگیری تولید وجود دارد و می‌توان از همین منابع موجود استفاده کرد و به بازسازی و نوسازی آنها پرداخت .
به هر حال به نظر می‌رسد وضعیت کارخانجات استان گیلان به گونه‌یی است که با ظرفیت کاری خود فعالیت نمی‌کنند و بیش از نیمی از ظرفیت آنها خالی است./
اینکه همه چیز را گل و بلبل نشان دهید و بگوییم کارخانجات گیلان در شرایط ایده‌آل تولید هستند، واقعیت موجود را که ما در بخش تولید در استان گیلان با مشکل روبه‌رو هستیم درمان نمی‌کند. اگر مسوولان و متولیان بخش صنعت استان گیلان می‌خواهند کمکی به صنایع در حال احضار استان گیلان بنمایند بهتر این به وضعیت کارخانه‌هایی که با ظرفیت کم در حال تولید هستند توجه کنند و آنها را از تسهیلات دولتی برخوردار سازند تا پیکر نیمه‌جان صنعت گیلان به زمین نیافتد.
دیگر چیزی بازی نیست که این پیکره‌ی نحیف از توان بایستد و موتور حرکت و فعالیت آن خاموش شود.