هاتفخبر – زهرا کاظمی – از سالیان دور، فصل بهار در استان گیلان با برگزاری جشنوارههای گوناگون همراه بوده که توجه گردشگران بسیاری را از سراسر کشور به خود جلب میکنند و میتوانند گامی موثر در معرفی جاذبههای بیشمار این استان و حفظ و احیای آیینهای بومی و فرهنگ گیلانزمین باشند.
هاتفخبر – زهرا کاظمی – از سالیان دور، فصل بهار در استان گیلان با برگزاری جشنوارههای گوناگون همراه بوده که توجه گردشگران بسیاری را از سراسر کشور به خود جلب میکنند و میتوانند گامی موثر در معرفی جاذبههای بیشمار این استان و حفظ و احیای آیینهای بومی و فرهنگ گیلانزمین باشند. در سالهای اخیر برگزاری جشنوارههایی همچون جشنوارهی چای، بهارنارنج و توتفرنگی در ماه اردیبهشت و برداشت گل محمدی، گل گاو زبان، سوسن چلچراغ و …. در خرداد رنگ و بویی دلپذیرتر به فصل بهارگیلان داده و زیباییهای این استان و آیینهای بومی و محلی آن را بیشتر به نمایش گذاشته است که هر سال نیز برای افزایش جذابیت این جشنوارهها، آیینهایی جدید اضافه میشد، جشنوارههایی که با اجرای موسیقی زندهی محلی، معرفی لباسهای محلی، اجرای بازیهای بومی و برگزاری نمایشگاه صنایع دستی در حاشیهی آنها، کلکسیونی از میراث اصیل و ارزشمند پیش روی گردشگران قرار میگرفت. استقبال از جشنوارههای بهاری سال گذشته، نوید این را میداد که استان گیلان کمکم گامهایی مهم برای معرفی ظرفیتهای بالقوهی خود به ویژه در زمینهی کشاورزی بر خواهد داشت که میتواند بر اقتصاد این منطقه تاثیراتی بسیار مثبت بگذارد. اما شیوع «ویروسی جهانی» که در ماه پایانی سال 1398 بر ایران نیز سایه افکند، علاوه بر مختل کردن زندگی عادی مردم، منجر به لغو بسیاری از برنامههای فرهنگی همچون بخشی قابل توجه از جشنوارههای نوروزی و بهاری شد. سال 1399 نه تنها برای گیلان، بلکه برای ایران و عمدهی جهان بسیار متفاوت آغاز شد؛ شیوع «ویروس کرونا» در چین، در ابتدا باعث نگرانی رهبران سیاسی جهان شد اما شاید کمتر کسی تصور میکرد که تا این حد گسترده شود و بر تمام جنبههای زندگی مردم جهان تاثیر بگذارد. در این بین جشنوارههای فرهنگی در نوروز نیز یکی پس از دیگری لغو شدند و بهار امسال را تبدیل به فصلی دلگیر کردند. هر چند طبیعت بهاری همچون سالهای گذشته، زیبایی خود را به رخ میکشد و برداشت برخی از محصولات کشاورزی به دلیل مساعد بودن شرایط آب وهوایی بیش از سالهای پیش است، اما جشنوارهیی متنوع که امکان تجمع گردشگران در آن وجود داشته و بتواند به خوبی این زیباییها را عرضه کند، وجود ندارد. در این گزارش به معرفی برخی از مهمترین جشنوارههای بهاری مرتبط با بخش کشاورزی میپردازیم که تحت تاثیر شیوع «ویروس کرونا» یا لغو شدهاند و یا در سکوت برگزار شدند. همچنین چند جشنوارهی بهاری که هر ساله در ماه خرداد برگزار میشوند، معرفی خواهند شد.
جشنوارهی بهارنارنج همه ساله در ماه اردیبهشت، برداشت شکوفههای بهارنارنج در استان گیلان آغاز میشود که خواص دارویی بسیاری دارد و علاوه بر استفاده در درمان بیماریهای عصبی، نشاطآور و آرامشبخش نیز هست. استان گیلان به دلیل بهرهمندی از شرایط آب و هوایی مساعد و زمینهای حاصلخیز کشاورزی، یکی از قطبهای تولید بهارنارنج در ایران محسوب میشود. برای معرفی ظرفیتهای استان و جذب گردشگر در فصل برداشت این محصول، جشنوارهی «بهار نارنج» اردیبهشت ماه برگزار میشود که رنگ و بویی دیگر به فصل بهار میدهد و عطر دلنشین آن هر گردشگری را سرمست میکند. شهر کومله در شهرستان لنگرود سالها میزبان این جشنواره بوده است و استقبال قابل توجه از ششمین و هفتمین جشنوارهی بهارنارنج در سالهای 97 و 98، سبب شده بود که مسوولان برگزاری، برای جشنوارهیی باشکوهتر در سال 99 امیدوار شوند. جشنوارهی بهارنارنج فرصتی بسیار مغتنم برای معرفی خواص دارویی بهارنارنج بود که با آیینهای بومی و محلی همچون لافندبازی و طنابکشی، اجرای موسیفی سنتی و برپایی غرفههای صنایع دستی مزین میشد. مسافرانی که در ماه اردیبهشت، گیلان را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب میکردند، با حضور در جشنوارهی بهارنارنج، سفری به یادماندنی برای خود رقم میزدند و با خرید محصولات جانبی مرکبات، لبخند رضایت را بر لبان باغداران و کشاورزان منطقه میآوردند. اما امسال، محدودیت سفر و تجمع، منجر به لغو برگزاری هشتمین جشنوارهی بهارنارنج شد و فروش محصولات کشاورزی را با کاهش چشمگیری مواجه کرد. شکوفههای نارنج همچون سالهای گذشته روی درختان خودنمایی میکنند و به گفتهی مدیر امور باغباری سازمان جهاد کشاورزی گیلان، برداشت بهارنارنج با افزایش 130 تنی در مقایسه با سال گذشته، همراه بوده است. در شرایطی که باید به دلیل افزایش برداشت محصول از باغهای مرکبات در استان، خوشحال و شکرگزار باشیم، به نظر میرسد سایهی سنگین «ویروس کرونا» هماکنون این امکان را نخواهد داد.
جشنوارهی توت فرنگی یکی دیگر از جشنوارههای مهم بهاری استان گیلان که با استقبال گردشگران مواجه میشود، جشنوارهی توت فرنگی است که سال گذشته در روستای صوفیانده شهرستان صومعهسرا با حضور چندین هزار بازدیدکننده برگزار شد. در این جشنواره در کنار معرفی مربا و انواع خوراکیهای محلی که با توتفرنگی تهیه میشود، آیینها و بازیهای بومی و محلی همچون لافندبازی، کشتی گیله مردی و موسیقی محلی نیز برای حاضران به اجرا درآمد. در حاشیهی برگزاری این جشنواره، لباسهای محلی، صنایع دستی و گلهای زینتی و همچنین انواع شیرینی و نان محلی نیز در 40 غرفه به نمایش گذاشته شد که مورد توجه نیز قرار گرفت. شایان گفتن است که به گفتهی مسوول ادارهی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان صومعهسرا، هر ساله با شروع برداشت توتفرنگی، جشنوارهی توت فرنگی به منظور شکرگزاری از برداشت این محصول در روستای صوفیانده صومعهسرا برگزار میشود و هدف از برگزاری آن، انتقال آداب و رسوم، آیینهای بومی- محلی به نسل جوان و حفظ و نکوداشت آداب و سنن قدیمی و کهن و ظرفیت و پتانسیل روستاها برای جذب گردشگر است. گفتنی است که روستای صوفیانده 20 هکتار باغ توتفرنگی دارد و با تولید 60 تن میوهی توتفرنگی در سال، مقام اول را در این زمینه در گیلان به خود اختصاص داده است. در اردیبهشت ماه امسال نیز عطر توتفرنگی محلی در باغهای صوفیانده پیچیده و در بازار بزرگ رشت، این توتفرنگیهای خوش رنگ و خوشطعم خودنمایی میکنند. اما نه خبری از جشنوارهی توتفرنگی است و نه اشتیاق چندانی برای حضور در باغهای برداشت محصول توتفرنگی و تماشای آیینهای محلی وجود دارد. با وجود بر این امیدواریم که فروش محصول توتفرنگی بیش از سالهای گذشته باشد تا کشاورزان و باغداران گیلانی بیش از این، از تبعات ناشی از شیوع «کرونا» آسیب و خسران نبینند.
جشنوارهی چای مهمترین و شاید گستردهترین جشنوارهی بهاری در استان گیلان، جشنوارهی چای است که در اردیبهشت ماه هر سال در شهرستان لاهیجان برگزار میشود. وقتی صحبت از چای میشود، نام شهرستان لاهیجان در استان گیلان به وضوح خودنمایی میکند. لاهیجان به عنوان قطب چای در ایران، دارای جاذبههای طبیعی بسیار شگفتانگیز نیز هست که مدیریت مناسب در سالهای اخیر، این شهرستان را به یکی از مهمترین مقصدهای گردشگری در استان گیلان تبدیل کرده است. پس از کشف اولین بوتههای چای در سال ۱۹۰۲ میلادی به وسیلهی کاشفالسلطنه، کنسول وقت ایران در هند، و کاشت آن در تپههای لاهیجان، این شهر به تدریج از باغهای چای پوشیده شد و کارخانههایی برای فرآوری چای در شهر و حومهی آن تأسیس شدند. باغهای چای در لاهیجان نه تنها از جاذبههای طبیعی گردشگری این شهرستان، بلکه استان گیلان به شمار میروند و برای استفاده از این ظرفیت، جشنوارهی چای در اواسط اردیبهشت در لاهیجان برگزار میشود. با توجه به اهمیت تولید چای در کشور و صادر کردن آن به منظور ارزآوری، در سالهای گذشته ستاد دائمی جشنوارهی چای در سازمان چای کشور که در این شهرستان مستقر است، شکل گرفته و از آنجایی که شهرستان لاهیجان جایگاهی ویژه در تولید چای کشور دارد، نخستین جشنوارهی ملی چای، سال گذشته در جزیرهی استخر این شهرستان برگزار شد. در جشنوارهی چای سال گذشته، 36 غرفه برای عرضهی محصولات و نحوهی طبخ چای به وسیلهی صنایع و واحدهای چایسازی بر پا شد و برندهای مهم چای نیز معرفی گردیدند. همچون دیگر جشنوارههای بهاری، برنامههای شادیبخش و پرنشاط نظیر آیینهای بومی و موسیقی محلی نیز اجرا شد. تقویت بخش گردشگری چای و استفاده از ظرفیت تولید این محصول در باغهای گیلان، درآمدزایی مستقیم و غیرمستقیم برای کشاورزان مناطق روستایی گیلان را به همراه داشته است. برگزاری نخستین جشنوارهی ملی چای همراه با برنامههای متنوع فرهنگی سال گذشته، برنامهریزان این بخش را بر آن داشت که با نگاهی ویژه به این محصول بنگرند. دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو در ایران نیز سال گذشته اعلام کرده بود که آمادگی لازم برای تعامل با همکاران و همتایان خود در کشورهایی همچون چین، کرهی جنوبی، هند و ژاپن که صاحب چای هستند را دارد تا با برگزاری باشکوه و منظم جشنوارهی چای در شهر لاهیجان به رونق اقتصادی این محصول کمک شود. علاوه بر این، جشنوارهی یاد شده فرصتی کمنظیر برای توسعه و ترویج فعالیتهای ماندگار فرهنگی محسوب میشود. اما متاسفانه جشنوارهی چای نیز امسال تحتالشعاع «بیماری کووید19» قرار گرفت و برگزاری آن میسر نشد. هوای مطلوب بهاری در ماه اردیبهشت و خرداد و تعطیلات رسمی میتوانست فرصتی بسیار خوب و مناسب برای برگزاری این جشنواره و جذب گردشگر باشد و به اقتصاد گیلان نیز کمک کند؛ اما یک بیماری ناشناخته که به ناگاه تمام معادلات جهانی را بر هم زد و بر جنبههای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشورهای جهان تاثیر منفی گذاشت، سبب شد که لاهیجان امسال خلوتترین بهار را تجربه کند.
جشنوارهی برداشت گل محمدی در ماههای اردیبهشت و خرداد، عطر گلهای محمدی و جشنوارهی گلابگیری در شهرستان شفت، مشام ساکنان منطقه و گردشگران را نوازش میدهد. شهرستان شفت دارای حدود شش هزار هکتار باغ گل محمدی است و سال گذشته میزبان جشنوارهی گل محمدی و گلابگیری در استان گیلان بود که همراه با عرضهی صنایع دستی و اجرای آیینهای بومی، برگزار شد. حضور گردشگران در روستای گیلده شهرستان شفت برای تماشای این جشنواره، فرصتی مناسب برای رونق اشتغال و درآمدزایی روستاییان فراهم میکند که میتواند مانع از مهاجرت روستاییان به شهر شود. هر چند امسال تولید گلمحمدی افزایشی قابل توجه یافته است، اما به دلیل شیوع «ویروس کرونا» امکان برگزاری جشنوارهی گلابگیری وجود ندارد. گرچه از اوایل خرداد با گرم شدن نسبی هوا، خطر ابتلا به «بیماری کووید19» کاهش یافته است، اما به نظر نمیرسد جشنوارهی گلابگیری برگزار شود. لغو جشنوارههایی اینچنین، بدون شک به اقتصاد مناطق روستایی گیلان آسیبهای جدی وارد کرده و میکند که تنها امید به روزهای بهتر و تلاش جمعی مسوولان برای خرید محصولات کشاورزی است که میتواند دسترنج کشاورزان زحمتکش را به بار بنشاند و تا حدودی این شرایط را برای آنها تحملپذیر کند.
جشنوارهی گل گاو زبان برداشت گیاه گل گاو زبان از باغهای روستاهای پایین دست اشکورات شهرستان رودسر، از فروردین ماه آغاز میشود و تا اواسط تیر ماه نیز ادامه دارد. سطح زیر کشت این محصول در استان گیلان 880 هزار هکتار است و شهرستان رودسر با ۴۸۰ هکتار و تولید دو هزار و ۴۰۰ تن محصول تر، بیشترین سطح زیر کشت گل گاو زبان در استان گیلان را به خود اختصاص داده است. در خرداد ماه سالهای گذشته، جشنوارهی ملی گل گاوزبان با اجرای برنامههای متنوع فرهنگی، هنری و آیینی، بخش نمایشگاهی با غرفههایی شامل محصولات اصلی و فرعی گل گاوزبان و صنایع دستی با هدف معرفی بیشتر محصول گل گاوزبان در اشکورات رودسر برگزار شده است. اشکورات به عنوان پایتخت گل گاو زبان، دارای شرایطی کوهستانی، معتدل و مساعد برای رشد گیاه گل گاو زبان است و هر ساله در جشنوارهی گل گاو زبان، از گردشگرانی فراوان پذیرایی میکند. این جشنواره به منظور حمایت از تولیدکنندگان و معرفی بیشتر محصول یاد شده برگزار میشود که امسال به دلیل محدودیت تجمع گردشگران، برنامهیی برای برگزاری آن وجود ندارد.
جشنوارهی سوسن چلچراغ سوسن چلچراغ یا لیلیوم لیدربوری که نخستین گل ثبت آثار ملی طبیعی کشور است، یکی از نادرترین گونههای گیاهی جهان است که تنها در دو نقطه جهان، یکی داماش عمارلوی رودبار گیلان و دیگری لنکران جمهوری آذربایجان میروید. جشنوارهی گلدهی سوسن چلچراغ همه ساله در روستای عمارلوی شهرستان رودبار، همراه با موسیقی سنتی و بازیهای بومی و محلی همچون کشتی گیلهمردی، برگزار میشده که این جشنواره نیز تحت تاثیر شرایط کنونی بر اثر شیوع «بیماری کرونا» قرار گرفته است و بیشک حضور گسترده در آن، میسر نخواهد بود. لغو جشنوارههای گوناگون بهاری در استان گیلان، تاثیری منفی بر اقتصاد و معیشت کشاورزان در این استان گذاشته است و جای امیدواری است که با گرم شدن هوا و کاهش گستردگی «بیماری کرونا» بار دیگر شاهد حضور گسترده و پرشور گردشگران در این جشنوارهها باشیم.
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
